خودپنداره | ادبیات تحقیق و مبانی نظری

خودپنداره

خودپنداره | تعداد صفحات:۶.۵ صفحه

اصطلاح خود پنداره یا خودانگاره یک اصطلاح مهم در علوم اجتماعی و انسان شناسی است به این معنی که هر فرد در ذهن خود، تصویری از خویشتن دارد؛ در واقع ارزیابی کلی فرد از شخصیت خود خود پنداره گفته می شود. این ارزیابی فرد از خود، ذهنی بوده و معمولاً از ویژگی های رفتاری او به دست می آید. به همین دلیل خود پنداره ممکن است منفی یا مثبت باشد. طرز برداشت ما از خودمان تا حد زیادی به وسیله تجارب گذشته ما (موفقیت ها و شکستها) و آنچه دیگران درباره ما فکر میکنند شکل میگیرد.

دلیل اهمیت خود پنداره آن است که اولاً برداشتی که هرکس از خودش دارد بر رفتار و عمل او تأثیر میگذارد؛ انسان ها معمولاً آن گونه عمل میکنند که فکر میکنند هستند. دلیل دوم اهمیت خود پنداره این است که خود پنداره بر احساس شما از خودتان نیز تأثیر میگذارد کسانی که احساس خوبی درباره خودشان دارند در مقایسه با کسانی که نگرش منفی به خود دارند، از اعتماد به نفس و رضایت بیشتری برخوردارند، افراد موفق تری هستند و کمتر احتمال دارد که به رفتارهای پرخطر گرایش داشته باشند(مرادی دولیسکانی و همکاران، ۱۴۰۱: ۲۲).

خودپنداره

خود پنداره بخش مهمی از تشکیل شخصیت فرد است و سطح توسعه شخصیت را نشان میدهد و یک عامل درونی و به اصطلاح زیرپوستی است که سازمان ایده های فرد در مورد توانایی هایش رفتار او را در طول زندگی تحت تأثیر قرار می دهد و به نظر می رسد که بخشی از اضطراب دانش آموزان مربوط به خود پنداره منفی آنان میباشد که در نهایت خود تنظیمی و خودگردانی تحصیلی آنان را تحت تأثیر قرار می دهد(احمدیان و همکاران، ۱۳۹۹ :۴۲).

خودپنداره را عامل ارزشمندی در ایجاد نوع رفتار میداند و باور دارد افرادی که خودپنداره مثبت دارند رفتارشان اجتماع پسندتر از کسانی است که خودپنداره آنها منفی است. همه ما به عنوان افراد بشر دارای این نیاز اساسی هستیم که خود را به عنوان افرادی مستقل بشناسیم. به سخن دیگر وجود خودپنداره روشن و نسبتاً پایدار نیاز اساسی در مراحل گوناگون زندگی هر فرد به شمار میرود در میان این مراحل نوجوانی مرحله ای منحصر به فرد است زیرا عبور از کودکی به نوجوانی است و تحولات گوناگون در این مرحله گویای حساسیت آن است.

از این رو شناخت صحیح خودپنداره و عوامل مؤثر در شکل گیری آن برای نوجوان امری مهم تلقی میشود که ضمن تأثیرگذاری بر روابط خانوادگی نوجوان میتواند نقش اساسی در دوران تحصیل و نحوه ارتباط او با اطرافیان و محیطش داشته باشد(غنیمتی و نوری، ۱۳۹۹: ۲).

خودپنداره

به طور کلی میتوان گفت خود پنداره مجموعه کلی باورهای فرد در مورد استادهای شخصی وی راجع به خویش است. بر اساس نظریه خود پنداره که از جمله نظریات مرتبط با خودارزشیابی است خودپنداره شبکه ای از عقاید و باورهای مثبت و منفی در مورد خود پذیرش یا رد خود میباشد. خودپنداره افراد انعکاسی از ارزیابی های سایرین میباشد و ماهیتی هنجاری دارد. به عبارتی خود پنداره هر فرد در نتیجه قیاس خود با سایرین حاصل می شود(براتی و همکاران، ۱۳۹۸: ۵۶۰).

خودپنداره ساختار گسترده ای از اطلاعات است که در آن ادراک افراد از خودشان به شکل طبقات معناداری با عنوان جنبه های خود -Self aspects گروه بندی می.شوند جنبه های خود به شکل ساختارهای شناختی مفهوم سازی میشوند که شامل مجموعه ای از اسنادها درباره خود است(دلاورپوراقدم و همکاران، ۱۴۰۱: ۱۴۰۱: ۱۶۹).

خودپنداره مفهومی روانشناختی است که ارزیابی ها دیدگاه ها و نیز باب های توصیفی ما را از خودمان در بر خواهد گرفت خود پنداره در درون چگونگی احساس هر کس را درباره خودش و جهان اطراف و همچنین خودپنداره در بیرون ویژگی های رفتاری و شخصیتی هر فرد را نشان میدهد.(شافعی و سیجانیوندی، ۱۳۹۸: ۱۴۱).

خودپنداره

برخی محققان خود پنداره را شامل دو بخش خود پنداره علمی و خودپنداره غیر علمی میدانند به اعتقاد ،آنها خودپنداره عمومی هر شخص از مفاهیم ویژه متعددی تشکیل شده است. خود پنداره غیر علمی نیز متشکل از خود پنداره های مجزا و ویژه تری است مانند خودپنداره توانایی ،فیزیکی ظاهر فیزیکی و ارتباط با همسالان خود پنداره دارای اجزای مستقلی است. آنان تواناییهای تحصیلی اجتماعی و ظاهری را از اجزای اصلی خود پنداره هر فرد میدانند.

خود پنداره را ادراک شخصی فرد از خودکارآمدی در موضوعها و چالشهای زندگی میداند و یکی از بهترین پیش بینی کننده ها برای پیشرفت افراد و عوامل بسیار مهم و تاثیر گذار در فرایند یادگیری میباشد. خود پنداره یکی از موضوعات مهمی است که در زندگی روزمره انسان نقش مهمی را ایفا میکند و در سرنوشت او تأثیر بسزایی دارد رفتاری که هر فرد در موقعیتهای مختلف از خود نشان میدهد به طور مستقیم تحت تأثیر تصور و پنداری است که وی از کل وجود خود دارد.

اگر فرد به کل وجود خود اعم از ویژگی های ظاهری و تواناییهای ذهنی و جسمی تصور منفی داشته باشد این برداشت منفی در مجموعه اعمال و رفتارش منعکس و موجب میشود وی در تعامل با دیگران یا در رویارویی با موقعیتهای محروم ،کننده نتواند سازگاری لازم را از خود نشان دهد(پروانه، ۱۴۰۰: ۶۰).

ادامه

در سالهای اخیر روانشناسان به عواملی که مربوط به تشکیل و تکامل خودپنداره میشود توجه زیادی داشتهاند این موضوع حتی برای متخصصان بهداشت روان نیز اهمیت خاصی دارد زیرا برداشت فرد از شخصیت خود تا اندازه زیادی تصور او را درباره محیطش تعیین می کند.

اگر تصور از خود مثبت و متعادل ،باشد، شخص دارای سلامت روان است. بر عکس اگر خودپنداره شخص منفی و نامتعادل ،باشد از لحاظ بهداشت روان شخصی ناسالم تلقی می.شود خود پنداره اکتسابی است و این نکته برای کسانی که مسئول پرورش فرد یا کودک در اوان زندگی هستند به ویژه خانواده و والدین اهمیت دارد واکنش دیگران مقایسه با دیگران نقشهای اجتماعی و همانندسازی از عوامل مؤثر دیگر در رشد خودپنداره به حساب می آید(زارع بنادکوکی و همکاران، ۱۳۹۹: ۲۷).

ادامه

از آنجایی که افراد نیاز دارند به طور همساز با خودپنداره خود رفتار کنند و اگر برندی متناسب با آنها بود وفاداری خود را به آن برند نشان دهند. ادراک از خود قسمتی از اساس شخصیت وی را شکل میدهد. با عمل به طریقی همساز با خودپنداره مشتریان قادرند تا وفاداری خویش را حفظ کنند و قابلیت پیش بینی را در تمایل با دیگران به دست آورند(مهربان و همکاران، ۱۳۹۹: ۷۹).

ادامه

بر اساس روانشناسی انسان گرایی قسمت عمده ویژگیهای شخصیتی منش و خصوصیات هر فرد به تصویری که خود در ذهن دارد، یعنی خودپنداره بستگی دارد. خودپنداره درجه ای نسبی از ارزش یا قابلیت و پذیرش است و دو مرجع اطلاعاتی برای چنین قضاوت نسبی، ضروری به نظر میرسد که عبارت اند از عقاید افراد مهم برای فرد و خود ایده آل در خودپنداره، دو نوع خودپنداره واقعی و خودپنداره ایده آل وجود دارد که خود پنداره ،واقعی، مجموعه ویژگیهایی را بررسی میکند که فرد دارای آن است و خود ایده آل مجموعه ویژگیهای شخصی و شخصیتی که فرد دوست دارد.

دارای آن باشد را شامل میشود احساس ارزش نسبت به خویشتن یک هسته مرکزی ثابت دارد که همراه با یک سلسله احساس ارزشهای پیرامونی یک مجتمع را تشکیل میدهند هر چه خود ایده آل به خودپنداره فعلی فرد نزدیک تر باشد فرد احساس ارزشمندی بیشتری دارد و متعادل تر است(خدابخشی و جلال، ۱۴۰۰: ۷۵).

خودپنداره

خودپنداره به عنوان یکی از ابعاد مستند در پیش بینی رفتار و موقعیت انسانی است. که تلفیقی از توسعه شخصیت و انگیزش و یادگیری را در قالب ساختاری. منحصر به فرد ارائه می دهد(بیات غیاثی و همکاران، ۱۴۰۰: ۵۱).

خود پنداره شبکه ای از عقاید و باورهای مثبت و منفی در مورد خود پذیرش یا رد خود میباشد. خود پنداره یکی از مسائل مهم در حوزه یادگیری است که تلویحات تحقیقی فراوانی به خود معطوف داشته است. برای تقویت خود پنداره مثبت که شامل حس عضوی از گروه بودن.، پذیرش و احترام در گروه، شرایط متفاوتی وجود دارد. که یادگیری مشارکتی همه ی استلزامات فردی فوق را بر آورده می کند(مرزبان و صادقی، ۱۳۹۹: ۸۱).

ادامه

خودپنداره ممکن است مثبت با منفی ،باشد خود پنداره در واقع برداشت فرد از شخصیت خود است. اگر فردی نسبت به خود نگرش حقارت آمیز ،ناتوان بی اراده کم ،صحبت گوشه گیر راحت طلب.، گروه گریز، ترس داشتن به هنگام تصمیم، عدم جرأت ورزی داشته باشد.

همین رفتارها و صفات و ویژگیها در پاسخ محرک از وی صادر میشود. برعکس اگر فردی خود را شجاع و باعزت نفس ،بالا ،جسور ،مطمئن با اراده خودجوش متعالی و موثر بشناسد. اتفاقاً خصوصیات و ویژگیها در بروز رفتارهای او مشاهده میشود. از طرفی هویت جنبه ای اساسی و درونی است. که به کمک آن یک فرد با گذشته اش مرتبط میشود. و احساس تداوم و یکپارچگی میکند(زنده دل و محمدی سارمی، ۱۳۹۹: ۴۰).

حفظ خودپنداره از نظر راجرز و کلی نقش مهمی در یکپارچه ساختن عملکرد انسان دارد. کمبرز معتقد است که و نگهداشت خود درک ،شده انگیزه تمام رفتارهاست خود پنداره یک واژه کلی است. که سه مولفه :دارد:

۱- تصویر خود که به شیوه توصیف از خودمان یعنی به آنچه فکر میکنیم هستیم اشاره دارد خواه بر اساس واقعیت یا خلاف آن باشد.

۲-عزت نفس، تصویر خود به طور اساسی جنبه توصیفی دارد. عزت نفس به طور اساسی جنبه ارزشیابی دارد و به حدی اشاره می کند. که ما خویشتن را دوست داریم میپذیریم و ارزش دارد درباره آن فکر کنیم.

۳-خود ،آرمانی همان چیزی است که دوست داریم باشیم و این ممکن است. وسعت و درجات متفاوتی داشته باشد هر چه فاصله بین تصویر خود و خود آرمانی زیاد شود. عزت نفس کاهش پیدا می کند(هاشمی  همکاران، ۱۴۰۰: ۲۲۵).

خودپنداره

از متغیرهایی که میتواند بر میزان رفتارهای لج بازی نافرمانی کودکان مؤثر باشد خود پنداره است. در دیدگاه معاصر خود پنداره یک طرحواره شناختی محسوب میشود. خود پنداره یا مفهوم خود همان درک فرد از خویش است. که در نتیجه تجربیات وی با محیط و ارتباط او با دیگران شکل میگیرد.

خودپنداره تصویری است که افراد از خود دارند. در واقع خودپنداره مجموعه ای از صفات تواناییها نگرشها و ارزشهایی. که فرد به وسیله آنها خود را توصیف میکند است و ممکن است. از خیلی ضعیف یا منفی تا خیلی قوی یا مثبت در نوسان باشد. با خود پنداره مثبت فرد احساس کفایت کرده و در انطباق با دنیای پیرامون خود توانایی بیشتری دارد.

خودپنداره مثبت نشان دهنده این است که فرد خودش را در مقام شخصی با نقاط ضعف و قوت میپذیرد. و این امر موجب بالارفتن اعتماد به نفس او در روابط اجتماعی میشود. یک خود پنداره خوب موجب سازگاری بهتر نوجوان با اجتماع میشود(متغیر و ترکان، ۱۳۹۹: ۵۳).

ادامه

خود پنداره عاملی دیگر است که در زندگی نقش مهمی ایفا می کند.  مفهوم خودپنداره با عواملی همچون خشنودی از ،زندگی، علاقه به خود و خود ارزشمندی مرتبط است. و به صورت مجموعه ای از گرایشها تعریف شده. که فرد بر اساس آنها نگرشها و رفتارهای خود را توصیف و ارزیابی میکند(شعبانی و شیرین کام، ۱۳۹۸: ۱۶).

خودپنداره را به عنوان ادراک فرد از خود که از طریق تجربه و تفسیر او از محیطش شکل میگیرد تعریف نموده اند. آنها معتقد بودند که. خود پنداره موجودی درون فرد نیست بلکه یک ساختار نظری است. که از توانایی بالقوه جهت تشریح و پیشگویی اعمالی که توسط فرد انجام میشوند برخوردار است.

خود پنداره ی غیر تحصیلی نیز شاخه ­های خودپنداره، اجتماعی عاطفی و فیزیکی را در بر میگیرد. در این الگو خود پنداره سازمان یافته و چندوجهی است. مانند حوزه های پذیرش ،اجتماعی کنش فیزیکی توانایی و ورزشی سلسله مراتبی است.: خودپنداره کلی در آن پایدار است. برخی سطوح آن وابسته به موقعیت کم پایدارتر است با رشد کودک خودپنداره افزایش می یابد. بیشتر چندوجهی میشود و دارای دو جنبه توصیفی و ارزیابنده میگردد(پارسی، ۱۳۹۹: ۲۰).

منابع

منابع در فایل خریداری شده موجود می باشد.