مبانی نظری خدمات دیجیتال | مقالات ISI

مبانی نظری خدمات دیجیتال

مبانی نظری خدمات دیجیتال| تعداد صفحات : ۱۰

 خدمات دیجیتال

مبانی نظری خدمات دیجیتال داده هایی است که در قالب قرارداد تامین محتوا و خدمات دیجیتال میان فروشنده و مصرف کنندگان منعقد و عرضه می شوند. شایان ذکر است مقصود از مصرف کنندگان محصولات دیجیتال به معنای خرید آنلاین نیست تا تابع صرف مقررات حقوق تجارت الکترونیک شوند و ازطرفی، مقررات قانون تجارت الکترونیکی مربوط به بیش از یک دهه قبل است.

و مسلما نمی تواند تمامی جنبه های حقوقی مستحدثه فنی این حوزه را پوشش دهد؛ زیرا خرید اینترنتی تنها یکی از روش هایی است که با آن می توان محتوا و خدمات دیجیتال را تحصیل کرد. ازاین رو به دست آوردن محتوا و خدمات دیجیتال صرفا به خرید اینترنتی منوط نیست و ازنظر دایره مصادیق گستردگی بیشتری نسبت به خرید اینترنتی دارد. بنابراین یک کتاب فیزیکی مبادله شده به صورت آنلاین محتوای دیجیتال نیست(جان محمدی و همکاران، ۱۴۰۳: ۱).

مبانی نظری خدمات دیجیتال

خدمات دیجیتال به مجموعه‌ای از خدمات مبتنی بر فناوری اطلاق می‌شود که از طریق پلتفرم‌های دیجیتال ارائه می‌شوند. این خدمات شامل طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها مانند بانکداری آنلاین، آموزش الکترونیک، سلامت دیجیتال و تجارت الکترونیک می‌شوند. ویژگی اصلی خدمات دیجیتال، امکان دسترسی از راه دور، شخصی‌سازی و مقیاس‌پذیری بالا است.

تحقیقات نشان می‌دهد که کیفیت خدمات دیجیتال به عواملی مانند رابط کاربری، امنیت داده‌ها، سرعت پاسخگویی و قابلیت اطمینان بستگی دارد. سازمان‌ها با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها، خدمات دیجیتال را بهبود بخشیده‌اند. چالش‌های اصلی در این حوزه شامل مسائل حریم خصوصی، شکاف دیجیتال و نیاز به زیرساخت‌های قوی است.

مطالعات اخیر نشان می‌دهد که پذیرش خدمات دیجیتال در بین کاربران به میزان اعتماد آن‌ها به فناوری و ارائه‌دهندگان خدمات بستگی دارد(اسمیت و جانسون، ۲۰۲۴: ۴۵).

مبانی نظری خدمات دیجیتال

توسعه مداوم و فزاینده فناوری های جدید منجر به دسترسی روزافزون محصولات دیجیتال مختلف برای مصرف کنندگان می شود. این به نوبه خود باعث رقابت پذیری و انتظارات بیشتر مصرف کنندگان در مورد پیشنهادات،سهولت خرید آنها و انعقاد قراردادها بدون ترک خانه می شود.

در حقوق ایران قانونی نیست که خدمات دیجیتال را تحت پوشش موردی قرار دهد لذا باید این دسته از خدمات را مشمول قانون تجارت الکترونیک ۱۳۸۲ و قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان کالا و خدمات ۱۳۸۸ دانست که به دلیل ماهیت خاص خدمات و محتوای دیجیتالی، بسیاری از احکام مورد نیاز و ضروری، مفقود می باشند(پارسا، ۱۴۰۲: ۱).

امروزه استفاده از خدمات دیجیتال در کسب وکارها امری ضروری جهت دستیابی به موفقیت و توسعه پایدار تلقی میگردد؛ از این رو شناسایی عوامل موثر بر اتخاذ خدمات دیجیتال در کسب وکارها امری ضروری است. عوامل موثر بر کاربست خدمات دیجیتال، شامل پنج بعد آمادگی زیرساختی- تکنولوژیکی، حمایتی- پشتیبانی، روان شناختی، آموزشی- مهارتی و کیفیت خدمات دیجیتال است.

مبانی نظری خدمات دیجیتال

به طوری که در مجموع ۶۸/۳۹ درصد از کل واریانس را تبیین کرده اند. عامل آمادگی زیرساختی- تکنولوژیکی بیشترین درصد واریانس تبیین شده را به خود اختصاص داده است که نشان می دهد؛ به منظور کاربست و توسعه خدمات دیجیتال، بایستی در ابتدای امر زیرساخت های موردنیاز را آماده کرد. عامل حمایتی- پپشتیبانی پس از عامل آمادگی زیرساختی- تکنولوژیکی دارای بیشترین اهمیت نسبی است و بعد کیفیت دیجیتال منطقه در آخرین رتبه اهمیت نسبی تاثیرگذاری قرار دارد.

بررسی اعتبار سازه ای پرسشنامه و برازش الگوی ساختاری عوامل موثر بر کاربست خدمات دیجیتال بواسطه بارهای عاملی استاندارد شده گویه ها نشان می دهد که ابزار اندازه گیری از لحاظ اعتبار سازه ای در وضعیت مطلوبی قرار دارد و شاخص های برازندگی حاکی از برازش مناسب مدل ساختاری مطالعه با داده های مشاهده شده است(محمدلو و همکاران، ۱۴۰۱: ۱).

مبانی نظری خدمات دیجیتال

بیرگویگا و آدایر(۲۰۲۵) اثبات می کند که نتایج پنجگانه در زمینه خدمات دیجیتال نشان‌دهنده تأثیر عوامل مختلفی از جمله وضعیت شغلی، سطح درآمد، میزان تحصیلات، جنسیت و سن است. پیش از شیوع همه‌گیری کرونا، میزان دسترسی کارآفرینان جوان به خدمات مالی تحت تأثیر جنسیت مؤنث، درآمد متوسط، سطح تحصیلات پایین و سیاست‌های کشور قرار داشت.

در دوران همه‌گیری، شاهد افزایش مشارکت مالی زنان جوان بودیم، در حالی که هیچ تفاوت سنی در استفاده از خدمات دیجیتال مشاهده نشد. اگرچه پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شد، اما خدمات دیجیتال همچنان برای جوانان کم‌سواد کارایی مناسبی نداشت. جالب توجه اینکه جنسیت هیچ تأثیری بر میزان دسترسی کارمندان جوان به خدمات مالی، چه قبل و چه در دوران همه‌گیری، نداشته است.

مبانی نظری خدمات دیجیتال

فیراکان و ماریل (۲۰۲۵) اثبات می کند که تصویب یک قانون جامع حفاظت از داده‌ها بر رابطه بین مدل‌های داده و خدمات دیجیتال تأثیر می‌گذارد یا خیر. مدل باز انتقال داده‌ها به نظر می‌رسد که جریان داده‌ها را تسهیل می‌کند، صرف‌نظر از وجود چارچوب‌های داخلی برای داده‌های شخصی. ما اثر منفی بر خدمات دیجیتال برای مدل شرطی مشاهده می‌کنیم که شرایط خاصی را برای انتقال فرامرزی داده‌های شخصی الزامی می‌کند.

نکته جالب اینجاست که این اثر منفی با وجود قانون جامع حفاظت از داده‌ها بیش از حد جبران می‌شود. در نهایت، مدل کنترل که شرایط سخت‌گیرانه‌ای برای انتقال داده‌های شخصی به خارج از کشور دارد، تنها زمانی اثر منفی و قابل توجهی نشان می‌دهد که چارچوب داخلی حفاظت از داده‌ها اجرا شده باشد.

این مورد احتمالاً بار هزینه‌ای که شرکت‌ها برای رعایت این مقررات متحمل می‌شوند را منعکس می‌کند، زیرا کانال اعتماد ممکن است در کشورهایی که تحت نظارت شدید دولت هستند، کارایی نداشته باشد.

مبانی نظری خدمات دیجیتال

اوزکان و سیکیرکایا(۲۰۲۵) اثبات می کند که محیط خدمات الکترونیکی و ارزش مشتری از عوامل تعیین‌کننده مهم وفاداری مشتری در خدمات دیجیتال هستند. اثرات محیط خدمات الکترونیکی بر محرک‌های ارزش مشتری و تأثیر محرک‌های ارزش مشتری بر وفاداری مشتری بسته به نوع خدمات دیجیتال متفاوت است.

حوزه تحقیق شامل خدمات پخش آنلاین ویدئو، بانکداری آنلاین، بازارگاه آنلاین و خدمات خواربارفروشی آنلاین می‌شود. مدل‌های توسعه‌یافته برای توضیح وفاداری مشتری در خدمات آفلاین، به دلیل تفاوت در ماهیت این خدمات، مستقیماً قابل اعمال به خدمات دیجیتال نیستند.

پیریتز و کیدرون (۲۰۲۵) اثبات می کند که گفتمان نوآوری و سیاست‌های سازمانی به عنوان عوامل داخلی مؤثر، و الگوهای نقش‌آفرین و درخواست‌های شهروندان برای خدمات دیجیتال به عنوان عوامل خارجی تأثیرگذار. یافته‌ها نشان می‌دهد که رفتار نوآورانه مدیران دولتی در محیط خدمات دیجیتال حاصل تعامل پیچیده این عوامل درونی و بیرونی است.

ادامه

پژوهش بر ضرورت توجه به محدوده اختیارات و فضای سیاسی حاکم بر نوآوری در بخش دولتی تأکید دارد، چرا که این عوامل می‌توانند به عنوان تسهیل‌گر یا مانع در مسیر تحول دیجیتال دولت عمل کنند. درک این روابط برای طراحی سیاست‌های مؤثر در حوزه خدمات دیجیتال عمومی ضروری به نظر می‌رسد.

رابتینو و همکاران(۲۰۲۴) اثبات می کند که هر یک از این جوامع تحقیقاتی بر جنبه‌های خاصی از تحول دیجیتال در خدمات تمرکز دارند، اما در عین حال ارتباطات معناداری بین آن‌ها وجود دارد. این تحلیل به درک جامع‌تری از ماهیت چندوجهی نوآوری در خدمات دیجیتال و پیامدهای آن برای سازمان‌ها و مشتریان منجر می‌شود. نوآوری برای سرویس‌دهی دیجیتال، نوآوری خدمات در عصر دیجیتال، و پذیرش خدمات الکترونیک جدید که توسط توسعه سیستم‌های اطلاعاتی امکان‌پذیر شده‌اند.

ادامه

وارگو و همکاران (۲۰۲۴) اثبات می کند که ظهور نتایج نوآورانه، حکمرانی توزیع‌شده و طراحی همزیستانه. در واقع، سیالیت منابع تنها باعث برجسته‌تر شدن خدمات دیجیتال می‌گردد بلکه آن را تقویت می کند. این یافته‌ها دیدگاه متعادل‌تری نسبت به تأثیر تحول دیجیتال بر نوآوری خدمات ارائه می‌دهد و تأکید می‌کند که چگونه ویژگی‌های ذاتی نوآوری خدمات در محیط دیجیتال نه تنها حفظ شده، بلکه آشکارتر شده‌اند. پژوهش حاضر چارچوبی مفهومی برای درک پیچیدگی‌های نوآوری خدمات در عصر دیجیتال فراهم می‌آورد.

ادامه

پالمی و همکاران در سال ۲۰۲۲. در نظریه خود ارتباط بین متغیرهای نوآوری، ارزش تعاملات فیزیکی و خدمات دیجیتال را اثبات کردند. این محققین دریافتند که متغیرهای نوآوری و ارزش تعاملات فیزیکی می توانند. بر سطح خدمات دیجیتال اثرگذار باشند. همچنین آنها به این نتیجه رسیدند که وقتی سطح متغیرهای نوآوری و ارزش تعاملات فیزیکی دچار تغییر شود،. احتمال تغییر در سطح متغیر خدمات دیجیتال نیز وجود دارد.

 

سرمونتیت و همکاران در سال ۲۰۲۲ در نظریه خود اثبات کردند. که خدمات دیجیتال می تواند تحت تاثیر قابلیت های پویا، عملکرد مبتنی بر ارزش و ابعاد فرهنگی قرار گیرد. به عبارتی خدمات دیجیتال  معمولا با تغییراتی که در متغیرهای قابلیت های پویا،. عملکرد مبتنی بر ارزش و ابعاد فرهنگی ایجاد می شود، دچار تغییر می شود. زمانی که سازمان در نظر داشته باشه سطح خدمات دیجیتال را تغییر دهد،. پیشنهاد می شود که ابتدا سطوح مرتبط با متغیرهای قابلیت های پویا، عملکرد مبتنی بر ارزش و ابعاد فرهنگی را تغییر دهد.

کیتی در سال ۲۰۲۲ اثبات کرد. که با تغییر در سطح متغیرهای گزاره ارزش، محیط سیاست و دسترسی به فناوری می توان سطح متغیر خدمات دیجیتال را تحت تاثیر قرار داد. به عبارتی تغییرات متغیر خدمات دیجیتال تحت تاثیر مولفه هایی قرار دارد. این مولفه ها عبارتند از:

۱- گزاره ارزش.

۲- محیط سیاست.

۳- دسترسی به فناوری.

 

ادامه

سمنیا و همکاران در سال ۲۰۲۲ استدلال کردند. که زمانی می توان خدمات دیجیتال را بهبود داد که به متغیرهای نوآوری و مدلسازی ساختاری توجه شود. زمانی یک سازمان به متغیرهای نوآوری و مدلسازی ساختاری توجه می کند،. معمولا سطح خدمات دیجیتال دچار تغییر می شود.

وانگ و همکاران در سال ۲۰۲۲ در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که متغیر خدمات دیجیتال از متغیرهای اشتراک گذاری دانش، نوآوری و شدت تجارت تاثیر می پذیرد. به این صورت که سطح تغییرات متغیرهای اشتراک گذاری دانش، نوآوری و شدت تجارت می تواند در سطح خدمات دیجیتال تغییر ایجاد نماید. از سوی دیگر این مطالعه پیشنهاد کرد که برای بهبود در سطح خدمات دیجیتال به نظر می رسد بهبودهایی در سطح متغیرهای اشتراک گذاری دانش، نوآوری و شدت تجارت می تواند مفید باشد.

 

فاورتو و همکاران (۲۰۲۲) اشاره کردند که خدمات دیجیتال تحت تاثیر متغیرهای دیگر در یک سازمان قرار می گیرد. زمانی که سطح متغیرهای تنوع تولید و ادبیات سیستماتیک در سازمان تغییر می کند، آنگاه سطح متغیر خدمات دیجیتال نیز تغییر می کند. همچنین متغیرهای تنوع تولید و ادبیات سیستماتیک اثرگذاری خود را بر روی متغیر خدمات دیجیتال براساس همسو بودن یا ناهمسو بودن اعمال می کنند. زمانی که نتایج مطالعه نشان دهد، متغیرهای تنوع تولید و ادبیات سیستماتیک ارتباط همسویی را با متغیر خدمات دیجیتال دارند، آنگاه می توان گفت که تغییرات آنها سبب تغیرات مثبت در سطح خدمات دیجیتال می شود.

ادامهمبانی نظری خدمات دیجیتال 2022

گارنی و کاندت (۲۰۲۲) در مطالعه خود ارتباط متغیرهای سلامت، تحرک نوظهور و خدمات دیجیتال را تحت آزمون قرار دادند. آنها نشان دادند که متغیر خدمات دیجیتال در نهایت تحت تغییرات متغیرهای سلامت و تحرک نوظهور می تواند تغییر نماید. این تغییرات با توجه به نتایج حاصل از تحقیق می تواند هم جهت یا غیر همجهت باشد. زمانی که سطح متغیرهای سلامت و تحرک نوظهور در سازمان هم جهت با خدمات دیجیتال باشند، می توان انتظار داشت که با افزایش سطح آنها سطح متغیر خدمات دیجیتال نیز بهبود یابد و با کاهش سطح آنها سطح متغیر خدمات دیجیتال کاهش یابد.

مبانی نظری خدمات دیجیتال

کیم و همکاران در سال ۲۰۲۱ در نظریه خود یک رابطه معنی دار بین مبانی نظری خدمات دیجیتال و متغیر های تجربه، خودکارآمدی، لذت کاربران و استرس یافتند. به عبارتی این محققین اثبات کردند زمانی که سطح متغیرهای تجربه، خودکارآمدی، لذت کاربران و استرس دچار تغییر می شود، آنگاه می توان انتظار داشت که سطح متغیر خدمات دیجیتال نیز دچار تغییر شود. همچنین زمانی که متغیرهای تجربه، خودکارآمدی، لذت کاربران و استرس می توانند به گونه ای برنامه ریزی شوند که در جهت تقویت خدمات دیجیتال اقدام نمایند.

 

گوودهاری و همکاران (۲۰۲۱) این استدلال را داشتند که تغییرات در سطح متغیرهای نوآوری، کنترل و تنوع تولید می تواند بر تغییر در سطح خدمات دیجیتال اثرگذار باشد. به عبارتی زمانی که سطح متغیرهای نوآوری، کنترل و شرکت ها تولیدی دچار بهبود شود، این انتظار وجود دارد که متغیر مبانی نظری خدمات دیجیتال نیز تغییر کند.

 

مبانی نظری خدمات دیجیتال

زو و همکاران (۲۰۲۱) اثبات کردند که متغیر سازمانی تحت تاثیر برخی از ابعاد سازمانی قرار می گیرد. این ابعاد عبارتند از:

۱- گرایش کارآفرینی

۲- مشروعیت سازمانی

۳- دارایی های شرکت

 

بیکوزکان و همکاران (۲۰۲۰) متغیرهای حمل و نقل، کیفیت و تحول را در ارتباط با خدمات دیجیتال مورد بررسی قرار دادند. این محققین دریافتند که متغیرهای حمل و نقل، کیفیت و تحول معمولا می توانند بر سطح خدمات دیجیتال اثرگذار باشند. به این صورت که با تغییر در سطح حمل و نقل، کیفیت و تحول می توان انتظار داشت که سطح متغیر عملکرد سازمان نیز دچار تغییر شود. همچنین این محققین اثبات کردند که خدمات دیجیتال در نهایت با تاثیر پذیری از متغیرهای حمل و نقل، کیفیت و تحول می تواند در یک سازمان تغییراتی را ایجاد نماید.

رفرنس

رفرنس در فایل قابل خریداری موجود است