مفهوم اعتماد اجتماعی | مبانی نظری و ادبیات تحقیق
مفهوم اعتماد اجتماعی
مفهوم اعتماد اجتماعی | تعداد صفحات: ۱۲ صفحه با احتساب منابع
اعتماد اجتماعی
جامعه شناسان «اعتماد» را یکی از مهم ترین نیروهای ترکیبی درون جامعه می دانند و معتقدند که بدون اعتماد عمومی افراد نسبت به یکدیگر، جوامع به سری تجزیه شدن و فروپاشی سوق داده می شوند . البته اعتماد اجتماعی کارکردهای متعدد روان شناختی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دارد و از این رو، نقش مهمی را در زندگی فردی و اجتماعی انسان ایفا می کند.
اعتماد اجتماعی از سویی برای سلامت روان افراد اهمیت زیادی دارد؛ به گونه ای که افراد خوش بین، در مقابله با مسائل، از شیوه های مقابله ای فعال تر از جمله، مقابله متمرکز بر حل مشکل، کسب حمایت اجتماعی و پایداری استفاده می کنند؛ لذا از موفقیت و سلامت جسمانی بیشتر و رضایت زندگی بالاتری برخوردارند. و در مجموع، سلامت روانی بیشتر و کیفیت زندگی بهتری دارند.
ادامه
اعتماد در روابط شخصی باعث ایجاد ارتباطات دوستانه توأم با احترام و صمیمت، گذشت و تحمل دوجانبه، همراه با آرامش و بدون نگرانی و تردید می شود و رفتارهای تدافعی را به حداقل می رساند. از سوی دیگر، اعتماد مشارکت را در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی سرعت بخشیده و تمایل افراد را برای همکاری با گروه های مختلف جامعه افزایش می دهد.
در اقتصاد نیز، اعتماد به عنوان پایه مبادلات اقتصادی، موجب افزایش بهره وری اقتصادی می شود . از این رو «اعتماد اجتماعی» را مهم ترین مولفه سرمایه اجتماعی در یکی از عناصر اساسی انجام و نظم در جامعه می دانند. بدین ترتیب، این متغیر یک عامل بهداشت روانی و هم یک فضیلت اجتماعی ضروری در نظر گرفت مهم ترین شکل اعتماد اجتماعی، اعتماد تعمیم یافته است. اعتماد تعمیم یافته را می توان حسن ظن نسبت به اکثریت افراد جامعه، جدای از تعلق آنها به گروه های قومی و قبیله ای تعریف کرد(وجدانی و محصص، ۱۳۹۸: ۵۸-۵۹).
بنابراین
این مولفه نگرشی نسبت به خود و دنیای اطراف است که بر رفتار و اعمال ما اثر میگذارد و این فکر را تقویت میکند که افراد و امور جهان قابل اعتمادند. این نوع نگرش روانشناختی است و در نظریات اریکسون ریشه دارد. اریکسون برای رشد انسان هشت مرحله قایل شده است. اولین مرحله رشد در نظر او، مرحله اعتماد در برابر بیاعتمادی است.
در این مرحله، نوع رابطه با کودک میتواند اعتماد یا بیاعتمادی او را نسبت به محیط به وجود آورد که در دورههای بعدی زندگی ادامه پیدا میکند. اعتماد اجتماعی در زمینهای فراتر از روابط چهره به چهره قرار میگیرد و در شبکه های موجود در سطح فرافردی جریان مییابد.
بدین طریق، اعتماد به اشخاص جای خود را به مقوله های اجتماعی انتزاعیتر و گستردهتری میدهد که در سطحی وسیعتر از مرزهای خانوادگی، همسایگی و طایفهای قرار میگیرند. حوزه تعامل و ارتباط در اعتماد اجتماعی از سطح روابط و تعامل درون گروهی به تعامل بین گروهی ارتقا مییابد (شارع پور و همکاران، ۱۳۸۹: ۶۶).
ادامه
اعتماد اجتماعی عبارت است از تمایل فرد به قبول ریسک در یک موقعیت اجتماعی، که این تمایل مبتنی بر حس اطمینان به این نکته است که دیگران به گونه ای که انتظار میرود عمل نموده و شیوهای حمایت کننده در پیش خواهند گرفت. «اعتماد انتظاری است که در یک اجتماع منظم، صادق و دارای رفتار تعاونی خود را نشان میدهد» (انجمن جامعه شناسی ایران ، ۱۳۸۳: ۳۰۶).
اعتماد اجتماعی در روابط بین شخصی و انتزاعی و تخصصی عامل مهمی در پیشرفت جامعه میباشد و لازمه شکل گیری پیوندها و معاهدات اجتماعی است اعتماد اجتماعی ایجادکننده تعاون و همیاری بوده و فقط در این حالت است که در عین وجود تفاوتها قادر به حل مشکلات و انجام تعهدات اجتماعی میشود. با این وجود، بررسی ها نشانگر آن است که نوعی بحران در اساسی ترین شاخص سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد اجتماعی به وجود آمده است.
که مستلزم بررسی دقیق تر و علمی است. اعتماد از موضوعاتی است که در علوم مختلفی مانند جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی، اقتصاد، مدیریت، رفتار سازمانی و تجارت به آن پرداخته میشود. انسانها از لحظه تولد تا مرگ به اعتماد نیاز دارند و اعتماد همانند حسی است که افراد در خانواده، محیط مدرسه، محیط کاری و در بین دوستان مطالبه میکنند (اردن و اردن، ۲۰۰۹: ۲۱۸).
ادامه
در بررسی های اکتشافی به عمل آمده مشاهده میگردد که اعتماد اجتماعی در بسیاری از جوامع از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. از نظر اندیشمندان و صاحب نظران ایرانی نیز شواهد بسیاری دلالت بر کاهش اعتماد اجتماعی در ایران در تمام سطوح دارد. در جامعه جهانی و به ویژه ایران، به دلایل مختلفی از جمله جوانی جمعیت و قرار گرفتن در مرحله گذار جامعه، اعتماد و اعتماد اجتماعی از لوازم بقا و پایداری نظام اجتماعی میباشد.
کاهش اعتماد اجتماعی در جامعه مورد مطالعه، پیامدهای نامطلوبی را در پی خواهد داشت و موجب افزایش بی نظمی، نارضایتی شغلی، بحران هویتی، کم کاری و افزایش بی بند و باری اجتماعی و غیره میشود. در این روزها، برخی جملات را میشنویم که نشان از نوعی بحران در اساسی ترین شاخص سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد اجتماعی دارد و مستلزم بررسی علمی است (حیدرآبادی و صالح آبادی، ۱۳۹۱: ۱۱۶).
اعتماد اجتماعی یکی از جنبه های مهم روابط انسانی و زمینه ساز همکاری میان اعضای جامعه است. اعتماد تمایل افراد را به تعامل و همکاری با گروهها افزایش داده و شبکه ای از روابط داوطلبانه بین گروه ها را در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی تشکیل میدهد. بنابراین، اعتماد امری است که میتواند نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت یک کشور ایفا نماید. به اعتقاد باربر پیش شرط توسعه اجتماعی همکاری و مشارکت اجتماعی است که با ایجاد اعتماد اجتماعی زمینه این امر فراهم
میشود (پیراهری، ۱۳۹۰: ۱۵۲).
ادامه
اعتماد اجتماعی اولین جزء سرمایه اجتماعی است که به نوع ارتباط بین افراد مربوط می شود. تأکید بر اعتماد در مقایسه با دیگر انواع ارتباط، در ادبیات سرمایه اجتماعی نقش برجسته ای دارد. اعتماد اجتماعی از آغاز در طرح مباحث جامعه شناسی، اندیشه بسیاری از صاحبنظران کلاسیک جامعه شناسی را به خود معطوف داشته است. افزایش یا قدرت سرمایه اجتماعی تا حدود زیادی متأثر از وضعیت اعتماد و مشارکت مردم در گروههای داوطلبانه است.
منظور از اعتماد اجتماعی را میتوان حسن ظن فرد نسبت به سایر اعضای جامعه تعریف کرد که این امر موجب گسترش و تسهیل روابط اجتماعی فرد با آنها می شود. به عبارتی دیگر، اعتماد، شاخصی از سرمایه اجتماعی است که تبادل اجتماعی را در شرایط عدم اطمینان و ریسک، تسهیل میکند. همچنین، اعتماد اجتماعی عبارت از قابلیت تشخیص برای اتکا یا اطمینان به صداقت یا صحت اقوال یا رفتار دیگران است (زارع شاه آبادی و نوریان نجف، ۱۳۹۱: ۴۸).
مفهوم اعتماد اجتماعی
امروزه، بیشترین توافق در این زمینه وجود دارد که اعتماد مؤلفه ای ضروری در همه انواع روابط اجتماعی است. میتوان گفت که اعتماد نتیجه برهم کنشهای اجتماعی موجود در گروهها، انجمنها و فعالیتهای اجتماعی است. از این رو، اعتماد را میتوان یکی از عناصر مهم و حیاتی در امر مشارکت تلقی کرد.
اهمیت اعتماد اجتماعی از آن جهت مورد توجه است که این متغیر با بسیاری از متغیرهای موجود در جامعه مدنی از جمله مشارکت، دارای همبستگی است. مشارکت اجتماعی و عضویت داوطلبانه در سازمان غیردولتی و انجمنهای داطلبانه، از جمله پیامدهایی هستند
که میتوان انتظار داشت در شرایط وجود اعتماد اجتماعی بالا، زمینه مناسبتری برای تحقق پیدا کنند. اگر این اعتماد از حد فردی به سطح اجتماعی انتقال یابد، به عنوان یک سرمایه با ارزش تلقی میشود که موجب پایین آمدن هزینه برهمکنشهای اجتماعی و اقتصادی و اقدامات مرتبط با آن میشود (علیپور و همکاران، ۱۳۸۸: ۱۱۰).
مفهوم اعتماد اجتماعی
اعتماد اجتماعی، مهمترین انگیزه ای است که افراد را به داشتن ارتباطات دوسویه یا چندسویه تشویق میکند. حتی بسیاری از اندیشمندان اجتماعی، اعتماد را حسی میدانند که منجر به تعاون و همکاری میشود و فقط در این حالت است که انسانها در عین تفاوت، قادر به حل مشکلات خواهد بود. اعتماد اجتماعی بُعد مهمی از فرهنگ مدنی است.
آنچنان که آلموند و وربا تأکید نمودهاند: «فرهنگ مدنی احساس وسیع و گستردهای از کفایت سیاسی و اعتماد متقابل شهروندان میباشد». اعتماد سیاسی بازتابی از وجود جو گسترده اعتماد در جامعه است. اعتماد اجتماعی عمومی به اعتماد سیاسی مربوط تبدیل میگردد (ملکی و عظیمی، ۱۳۹۱: ۱۰۶-۱۰۷). امروزه صاحبنظران توسعه به این نتیجه رسیده اند که به طور کلی، برای توسعه در اعتماد اجتماعی هر جامعه سه نوع سرمایه لازم است که عبارت است از:
۱. سرمایه طبیعی و فیزیکی.
۲. سرمایه انسانی.
۳. سرمایه اجتماعی.
این نوع آخر شامل روابط مبتنی بر اعتماد و بده بستان (معامله به مثل) در شبکه های اجتماعی است. در کلی ترین سطح، اعتماد اجتماعی ویژگیهایی از یک جامعه یا گروه است که ظرفیت سازماندهی جمعی و داوطلبانه برای حل مشکلهای متقابل یا مسائل عمومی را افزایش میدهد (بختیاری، ۱۳۸۹: ۶۷).
اهمیت اعتماد اجتماعی
برخی از ویژگی های اعتماد اجتماعی که اهمیت ویژه ای پیدا کند:. اول این که، یکیاز ویژگی های اصلی جامعه امروز، عدم قطعیت است. به تعبیر هولمن، ما در دورهای زندگی میکنیم که میزان وابستگی آینده جامعه به تصمیمگیری، افزایش یافته است. ما دیگر در جامعه مبتنی بر تقدیر زندگی نمیکنیم، بلکه در جامعه مبتنی بر کنش هدفمند انسانی زندگی میکنیم. برای این که با آینده برخورد فعالانه و سازنده داشته باشیم، نیاز به اعتماد داریم (شارع پور، ۱۳۹۵: ۲۳۳).
یکی از امور مهم در زندگی اجتماعی انسانها در جوامع جدید، بحث اعتماد اجتماعی است. این اعتماد دارای معانی مختلفی بوده و از جهات گوناگون دارای اهمیت میباشد. اعتماد گاهی نشانگر جنبه هایی از زندگی اجتماعی و گاهی اوقات نشاندهنده بخشی از شخصیت افراد انسانی است. اهمیت اعتماد به گونه ای است که برخی از صاحبنظران بقا و دوام جوامع و گروههای انسانی را وابسته به آن میدانند.
میزان اعتماد اجتماعی در جوامع مختلف دارای تفاوتهای زیادی بوده که در این زمینه تبیین های مختلفی صورت گرفته است. از نظر کلمن، اعتماد اجتماعی یکی از اجزای اصلی سرمایه اجتماعی است. اعتماد اجتماعی، مشارکت را در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی سرعت بخشیده و تمایل افراد را برای همکاری با گروه های مختلف جامعه افزایش میدهد (حیدرآبادی و صالح آبادی، ۱۳۹۱: ۱۱۷)
مفهوم اعتماد اجتماعی
جوامع امروزی که با گسترش ارتباطات در سطح فردی، میانی و کلان همراه است.، اعتماد و همبستگی دچار تعارضات گوناگونی گردیده در اعتماد اجتماعی. افراد از آن جهت به کنش اجتماعی میپردازند. که نیازهای خود را رفع کنند و رفع این نیازها تنها از طریق بده بستانهای اجتماعی امکانپذیر است، بنابراین، «مبادله ها، نقش اساسی در ساخت کنش های اجتماعی دارند». بدون چنین ارتباطی که مبتنی بر همبستگی و اعتماد کنشگران به یکدیگر است، پایداری نظم اجتماعی غیرممکن میباشد» (حضرتی صومعه، ۱۳۸۹: ۱۰۹).
یکی از عوامل مؤثر و مهم در انسجام و یکپارچگی جامعه.، وجود اعتماد بین افراد و گروههای مخلف اجتماع است. زمانی که اعتماد اجتماعی تحت تأثیر عوامل مختلف دچار فرسایش شود.، نظم و انسجام اجتماعی نیز با دشواری مواجه میگردد. به عقیده برخی جامعه شناسان مانند زیمل بدون وجود اعتماد اجتماعی. جوامع به سوی فروپاشی سوق داده میشوند، زیرا روابط میان افراد با عدم اطمینان همراه میشود.
اعتماد اجتماعی کارکردهای بسیاری برای جوامع امروزی دارد. اعتماد بنمایه کلیدی برای سرمایه اجتماعی و پیش شرطی بنیادی. برای تحقق دموکراسی سامان اجتماعی و نظم اجتماعی پویا و در نهایت.، توسعه در همه ابعاد آن است. وجود اعتماد مؤلفه اصلی تمام روابط اجتماعی است. و یکی از عناصر نظم اجتماعی به شمار میرود(حاجی زاده و همکاران، ۱۳۹۲: ۳۹).
مفهوم اعتماد اجتماعی
اعتماد اجتماعی نیز به مثابه متغیری مستقل .و اثرگذار بر وفاق از اهمیت زیادی برخوردار است. از اهمیت اعتماد میتوان در سه بعد اجتماعی.، اقتصادی و سیاسی بحث کرد. در باب اهمیت اجتماعی اعتماد میتوان. به چند نکته اشاره کرد: اول اینکه، اعتماد انتظام اجتماعی ایجاد میکند. و موجب انسجام و تعاون اجتماعی میشود و از این طریق بر کاهش جرایم و تقویت تعاون و همکاری اجتماعی اثر مثبت دارد.
دوم اینکه، استفاده رایگان از منابع جمعی را تسهیل میکند. و سوم اینکه، تعاملات اجتماعی را تنظیم میکند. و روابط اجتماعی را روان و بیاشکال میسازد. از طرف دیگر، در بستر تعاملات و کنشهای گروهی.، اعتماد به منزله ساز و کاری اجتماعی با کارکردهای متعدد اجتماعی.، سیاسی، اقتصادی و روانشناسی خود نقش مهمی ایفا میکند.
در واقع، زندگی انسان بدون احساس اعتماد به خود.، اعتماد به آینده و اعتماد به جهان پیرامون با اضطراب و کشمکش تحمل ناپذیری همراه است. که ممکن است باعث از هم پاشیدگی روان فرد و نابودی او شود. اعتماد رشد انسان و شکوفایی استعدادها و توانایی های او را تسهیل میکند. و رابطه او را با دیگران و جهان به رابطهای خلاق و شکوفا تبدیل میکند. تا فرد بتواند آرامش، امنیت، آزادی و استقلال را در کنار دیگران و با دیگران تجربه کند (قدیمی، ۱۳۸۶: ۹۰).
عناصر اعتماد اجتماعی
اعتماد اجتماعی دربردارنده عناصر زیر است(بختیاری، ۱۳۸۹: ۶۸).:
- ویژگی روابط اجتماعی، یعنی اعتماد در روابط اجتماعی صورت میگیرد.
- وابستگی امور به آینده و فاصله بین انتظارها و اعمال فرد.
- عدم تعیین اجتماعی (عدم قطعیت).
- ریسک (خطر کردن) مربوط به وضعیتی که عمل خاصی پیامدهای ممکن و متعددی داشته است.
- حسن ظن به افراد دیگر.
- سود و زیان، به عنوان نتیجه احتمالی اعتماد.
- ایجاد انتظارهای متقابل.
- نسبیت در تعریف اعتماد به خاطر وابسته بودن تعریف اعتماد به موقعیتها و مکانهای مختلف.
تاریخچه اعتماد اجتماعی
بسیاری از پژوهش های موجود نشان میدهند. که بین اعتماد اجتماعی و فعالیت سیاسی رابطه ای قوی وجود دارد. برای اولین بار جامعه شناسان با استفاده از داده های موجود. در بین سالهای ۱۹۷۵-۱۹۹۴ در ایالات متحده آمریکا نشان می دهند. که نوعی ارتباط و همبستگی نسبتاً قوی میان اعتماد اجتماعی و مشارکت سیاسی وجود دارد (مسعودنیا و همکاران، ۱۳۹۳: ۸۰).
توجه به مفهوم اعتماد اجتماعی و بررسی آن در نظریات اجتماعی. به اواخر دهه هفتاد میلادی بازمیگردد. لومان در سال ۱۹۷۹ و باربر در سال ۱۹۸۳ تلاش فکری گسترده ای. را در مورد اعتماد اجتماعی انجام داده اند. و پس از آن، ادبیات نظری و تجربی وسیعی در زمینه اعتماد اجتماعی به وجود آمد. اگر بخواهیم اعتماد را بدون توجه به تعدد تعاریف و بر اساس وجه اشتراک این ادبیات تعریف کنیم.
میتوانیم مانند سیگلمن بگوییم.: «وجود اعتماد مؤلفه اصلی تمامی روابط اجتماعیی میباشد». و یا به قول ایزنشتاد: «بدون عنصر اعتماد برقراری روابط اجتماعیِ پایدار امکانپذیر نمی باشد.» همچنین، از دیدگاه لومان، با اعتماد کردن به گونه ای رفتار میکنیم. که گویا آینده را میشناسیم. با نشان دادن اعتماد، آینده قابل پیشبینی میشود (حسینی، ۱۳۸۹: ۳۲).
مفهوم اعتماد اجتماعی
دسته دوم.، نظریاتی را در بر میگیرند که به طور مستقیم به اعتماد اجتماعی پرداخته اند. در سال ۱۹۷۹، نیکلاس لومان، تحلیلی عمیق از اعتماد را منتشر کرد. و اعتماد را به رشد پیچیدگی و مخاطره ارتباط داده بود. در سال ۱۹۸۳، باربر مظاهر مربوط به اعتماد را در عرصه های مختلف نهادی و حرفه ای جامعه مدرن بررسی کرد.
در سال ۱۹۸۴، ساموئل ایزنشتاد و لوئیس رونیجر اعتماد را در رابطه وکیل – موکل از باستان تا مدرنیته بررسی کردند. گامبتا در سال ۱۹۸۸، تعدادی از دیدگاهها را کنار یکدیگر قرار داده. و تحلیلی از اعتماد را در اجتماعاتی مانند مافیا ارائه کرد. در سال ۱۹۹۰، جیمز کلمن در کتاب نظریه های اجتماعی، فصلی را به اعتماد اختصاص داد.
و الگویی را برای تحلیل اعتماد به منزله نوعی مبادله .در چارچوب نظریه انتخاب عقلانی ارائه کرد. در دهه نود، آنتونی گیدنز ابتدا به تنهایی و سپس با بک و اسکات. لش، اعتماد را صفت مشخصه پایان مدرنیته دانسته اند که بسط اندیشه های لومان در زمینه عدم قطعیت، پیچیدگی و مخاطره است (حسینی، ۱۳۸۹: ۳۳).
مبانی نظری
بوریاک و همکاران (۲۰۱۹) اثبات کردند که در آشفتگی مالی اعتماد مهم است. از دست دادن اعتماد اجتماعی مهمترین بروز آشفتگی مالی بود. اعتماد عمومی به بازارهای مالی، موسسات و سایر عوامل اقتصادی مرتبط از ضروریات می باشد. در صورت نبود اعتماد سیستم مالی ضعیف می شود. اعتماد به سیستم مالی از اهمیت بالایی در بین مردم برخوردار شده است. جذب سپرده و سایر وجوه پولی و تخصیص آنها را به طور موثر اعتماد اجتماعی را زیاد می کند.
پس
نبود اعتماد اجتماعی منجر به پیامدهای منفی اقتصادی و اجتماعی خواهد شد. نبود اعتماد اجتماعی به بی ثباتی مالی و بدتر شدن رفاه منجر می شود. ترمیم اعتماد اجتماعی به موسسات مالی وابسته است. سیستم بیمه سپرده، شفافیت بانکی و غیره از ریز فاکتورهای اثرگذار بر اعتماد اجتماعی هستند. اعتماد اجتماعی به عنوان یک فرهنگی خصیصه و شاخص رفتار تعاونی در اقتصاد می تواند ترویج گردد.
اعتماد به موسسات مالی علیرغم اجرای نظام قانونی، سیاست شفاف بانکی را نیاز دارد. جنبه های روانی (رفتاری) از الگوهای اصلی اعتماد به شمار می روند. در عملکرد اقتصادی نقطه اصلی قدرت به وجود اعتماد اجتماعی به سیاست های آن باز می گردد. دانشمندان علوم اجتماعی همبستگی بین اعتماد خصوصی و اعتماد اجتماعی را مهم می دانند. اهمیت این همبستگی به اعتماد به سیاست های اقتصادی باز می گردد.
لئو
لئو و همکاران (۲۰۱۹)اثبات کرد که مهم ترین پیشرفت های فنی در صنعت حمل و نقل به اعتماد اجتماعی مرتبط بود. مزایای ایمنی، اقتصادی و زیست محیطی از مهمترین دلایل اعتماد اجتماعی بود. اعتماد اجتماعی، یک مدل روانشناختی را برای توضیح معیار پذیرش کامل الگوهای مختلف می باشد.
پذیرش عمومی، تمایل به پرداخت و قصد رفتاری از معیارهای اصلی اعتماد اجتماعی است. اعتماد اجتماعی یک اثر مستقیم و همچنین یک اثر غیرمستقیم بر تمام معیارهای پذیرش دارد. تأثیر غیرمستقیم اعتماد اجتماعی در شکل گیری پذیرش عمومی بارزتر بود. در مقایسه با ریسک درکشده، سود درکشده پیشبینیکننده قویتری برای همه معیارهای اعتماد اجتماعی است.
حدود ۲ صفحه مبانی سال ۲۰۱۹ در فایل اصلی
منابع
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.