مفهوم سواد سلامت الکترونیک | مطالعات ISI و علمی پژوهشی

مفهوم سواد سلامت الکترونیک

مفهوم سواد سلامت الکترونیک — تاریخ به روز رسانی ۱۴۰۰/۰۲/۱۵—- تعداد صفحات:با منابع ۷ صفحه

مفهوم سواد سلامت الکترونیک

واژه سواد واژه‌ای بحث‌برانگیز است. سواد به معنی توانایی رمزگذاری و رمزگشایی کلمات و جملات است(کاظم پوریان و عبدلی، ۱۳۹۵). افرادی که سطح سواد سلامت الکترونیک کمتری دارند، انگیزه کمتری برای بهره‌گیری از اینترنت برای اطلاعات سلامت دارند و در نتیجه کمتر خود را در بهره‌وری از اینترنت برای اطلاعات سلامت توانا می‌بینند (رسولی و همکاران، ۱۳۹۷).

سواد سلامت الکترونیک مهارت و توانایی جست‌وجو، یافتن، درک و ارزیابی اطلاعات سلامت از منابع اطلاعات الکترونیکی است. سواد سلامت الکترونیک مهارت به کارگیری اطلاعات در جهت تشخیص یا رفع اختلال بهداشتی خاص است. سواد سلامت الکترونیک درجه‌ای از مهارت‌های فردی و شایستگی‌های موردنیاز برای فراهم آوردن، ایجاد ارتباط، پردازش و درک اطلاعات بهداشتی اولیه است. سواد سلامت الکترونیک برای اخذ تصمیمات مناسب بهداشتی مورد استفاده است. بنابراین کسانی که دارای مهارت‌های سواد سلامت الکترونیک هستند، از استراتژی‌های جست‌وجوی تحت وب کارآمدتری استفاده می‌کنند. آنها توانایی شناسایی اطلاعات سلامت باکیفیت را دارند (داستانی و همکاران، ۱۳۹۸).

عناصر سواد سلامت الکترونیک

تعریف سواد سلامت الکترونیک شامل دو عنصر مهم می‌شود. این دو عنصر عبارتند از

۱-توانایی افراد در درک اطلاعات سلامت.

۲-اتخاذ تصمیمات مناسب با این اطلاعات.

سواد سلامت الکترونیک بر نقش فزاینده فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در اطلاعات سلامت تأکید می‌کند. سواد سلامت الکترونیک نیازمند آمیخته‌ای از بهداشت، اطلاعات، دانش، رسانه، رایانه و سواد اینترنت است. با توجه به پیشرفت سریع فناوری‌های مذکور، مهارتها و دانش‌هایی که سواد سلامت الکترونیک را شکل می‌دهند، به طور مداوم تکامل یافته‌اند. مدل یکپارچه استفاده از سواد سلامت الکترونیک بیان می‌کند افراد با سواد سلامت بالا نه تنها تمایل بیشتری به استفاده از اینترنت دارد.

افراد در این حالت می‌توانند اطلاعاتی را که پیدا کرده‌اند، درک کنند، صحت اطلاعات را بررسی کنند و از این اطلاعات برای بهبود رفتارهای بهداشتی استفاده کنند. ساختار بنیادی اجتماعی بر سطح سواد سلامت و رایانه افراد، علایق درونی انگیزه سلامت و توانایی درک شده در استفاده از اینترنت برای مقاصد سلامت تأثیرگذار است(رسولی و همکاران، ۱۳۹۷).

سواد سلامت الکترونیک براساس دانش و مهارت

این سواد الکترونیک با تمرکز بر مهارت‌های دیجیتال از فناوری‌ها و ابزارهای ارتباطی مرتبط است. سواد سلامت الکترونیک با روش‌های مبتنی بر کامپیوتر، اطلاعات را در قالب‌های گوناگون جمع آوری می شود(کاظم پوریان و عبدلی، ۱۳۹۵).

همچنین سطح سواد سلامت الکترونیک افراد مورد مطالعه، از سطح متوسط بالاتر است. برای سواد الکترونیک برخی مهارت ها ضروری است. این مهارت ها عبارت بودند از:

۱- مهارت جستجوی اطلاعات سلامت.

۲-ارزیابی و سنجش اعتبار اطلاعات سلامت.

۳-توانایی انتخاب اطلاعات مناسب.

۴- استفاده صحیح از اطلاعات.

۵- ارزیابی سطح سواد رایانه.

۶- تمرکز روی و مهارت‌های فناوری اطلاعات.

کسانی که دارای مهارت‌های پیشرفته سواد سلامت الکترونیک بودند. استراتژی‌های جست‌وجوی تحت وب کارآمدتری داشتند و توانایی شناسایی کیفیت منابع اطلاعات سلامت در آن‌ها بالاتر بوده است (داستانی و همکاران، ۱۳۹۸).

دانش کسب شده

دانش کسب شده و عوامل درونی مانند سن، جنسیت، باورها، ارزش‌ها و تجارب بر سواد سلامت وی تأثیر می‌گذارد. علاوه بر این، بین نگرش فرد به سلامت و سواد سلامت ارتباطی دوسویه وجود دارد. از این رو، طراحی برنامه‌های مداخله محور و منطبق با ابعاد سواد سلامت و متناسب. با رویکردهای سنجش این شاخص در ابزارهای مرتبط، در ارتقای سواد سلامت مردم به ویژه جوانان مؤثر خواهد بود(نکوزاد و همکاران، ۱۳۹۸: ۱۰۰).

با توجه به موارد بیان شده، سواد سلامت الکترونیک مزایای فراوانی دارد. که از آن جمله می توان به تأثیر مستقیم بر بهبود کیفیت آموزش بیماران در استفاده از ابزارهای سلامت الکترونیک. و کاهش هزینه های مستقیم و غیر مستقیم درمان اشاره نمود. همچنین، عدم توجه به سواد سلامت الکترونیک، منجر به عدم کفایت افراد در استفاده از خدمات سلامت الکترونیک خواهد شد. که این امر هدررفت بودجد، انرژی و زمان را به همراه خواهد داشت. بنابراین، توجه به مهارت سواد سلامت الکترونیک در جامعه امروزی که هرچه بیشتر به سمت استفاده. از ابزار الکترونیک سوق می یابد، ضروری به نظر می رسد(قاضی میرسعید و همکاران، ۱۳۹۶: ۲۴۳).

نقش فزاینده فناوری

سواد سلامت الکترونیک بر نقش فزاینده فناوری – های اطلاعات و ارتباطات در اطلاعات سلامت تاکید می­کند. سواد سلامت الکترونیک نیازمند آمیخته ای از بهداشت، اطلاعات، دانش، رسانه، رایانه و سواد اینترنت است. با توجه به پیشرفت سریع فناوری های مذکور، مهارتها و دانش هایی که سواد سلامت الکترونیک را شکل می دهند. به طور مداوم تکامل یافته اند. مدل یکپارچه استفاده از سلامت الکترونیک بیان می کند.

افراد با سواد سلامت بالا نه تنها تمایل بیشتری به استفاده از اینترنت برای پیدا کردن جواب سوالات مربوط به بهداشت و سلامت دارند. بلکه می توانند اطلاعاتی را که پیدا کرده اند، درک کنند، صحت اطلاعات را بررسی کنند. و از این اطلاعات برای بهبود رفتارهای بهداشتی استفاده کنند. این مدل نشان میدهد. ساختار بنیادی اجتماعی بر سطح سواد سلامت و رایانه افراد، علایق درونی انگیزه سلامت و توانایی درک شده در استفاده از اینترنت برای مقاصد سلامت تاثیر گذار است.

سواد سلامت متقابلا با انگیزه افراد در استفاده از اینترنت برای سلامت و توانایی درک شده. در جمع آوری و استفاده از اطلاعات سلامت در هنگام اتخاذ تصمیمات رابطه دارد(رسولی و همکاران،  ۱۳۹۶: ۸۵).

مدیریت شرایط حساس

مدیریت شرایط حساس، شناخته شده است. سواد سلامت الکترونیک به توانایی فرد در جستجو، یافتن، درک و ارزیابی اطلاعات بهداشتی. از منابع الکترونیکی و استفاده از دانش به دست آمده برای پرداختن یا حل یک مشکل بهداشتی اطلاق می شود. مطالعات نشان می دهد که از هر ۱۰ نفر استفاده کننده. از اینترنت در کره جنوبی ۹ نفر اطلاعات بر خط مرتبط با سلامت را جستجو کرده اند(عیسی زاده و همکاران، ۱۳۹۹: ۸۰).

مطالعات نشان می دهد سطح سواد سلامت پایین با نتایج نامطلوب بهداشتی. رفتارهای بهداشتی زیان آور، رضایت کمتر بیمار و در برخی از موارد با مرگ و میر بالاتر همراه بوده. و در واقع، بسیاری بر این باورند که سواد سلامت پایین در واقع موجب افزایش نابرابری های سلامت خواهد شد(عیسی زاده و همکاران، ۱۳۹۸: ۲۳۰).

مفهوم سواد سلامت الکترونیک

“سواد سلامت الکترونیک” مهارت و توانایی جست و جو، یافتن، درک و ارزیابی اطلاعات سلامت از منابع اطلاعات الکترونیکی. و به کارگیری این اطلاعات در جهت تشخیص یا رفع اختلال بهداشتی خاص است. طبق بیانیه ای. کی.ای. سواد سلامت الکترونیک درجه ای از مهارت های فردی و شایستگی های مورد نیاز برای فراهم آوردن. ایجاد ارتباط، پردازش و درک اطلاعات بهداشتی اولیه و خدمات مورد نیاز برای اخذ تصمیمات مناسب بهداشتی است. بنابراین کسانی که دارای مهارت های سواد سلامت الکترونیک هستند. از استراتژیهای جست و جوی تحت وب کارآمدتری استفاده می کنند. و توانایی شناسایی اطلاعات سلامت باکیفیت در آنها بالاتر است(میثم داستانی و همکاران، ۱۳۹۸: ۳۷).

تحقیقات در بحران ها

تحقیقات در بحرانها موانع رویه ای قابل توجهی را برای محققان کاربردی در ارتباطات ایجاد می کند. وجود یا عدم وجود ارتباطات و کسب اطلاعات می تواند. بر درک بحران تأثیر بگذارد. بنابراین رسانه ها نقش حیاتی و دوگانه ای (مثبت و منفی) را در جوامع برای درک بحران و پیامدهای آن ایفا می کنند(آینه و حسین پور، ۱۴۰۰: ۸۵). بین دسترسی به منابع سلامت الکترونیک و مهارت های مصرف کنندگان. برای استفاده از آنها شکافی وجود دارد که با شناسایی این مهارت ها می توان به ارایه خدمات سلامت الکترونیک با کیفیت کمک کرد(صمدبیک و همکاران، ۱۳۹۹: ۱۲).

اصطلاح سواد سلامت

اصطلاح سواد سلامت بهداشتی به مفهوم یک مهارت شناختی. و به عنوان مسألهای مهم و تأثیرگذار در نظام مراقبت سلامت نخستین بار در سال ۱۹۷۶ در یک پانل آموزشی در مورد آموزش بهداشت، مطرح شد. از آن زمان تاکنون این مفهوم در موارد متعددی توسط محققان حوزه های سواد آموزی و سلامت. توسط محققان مورد بحث قرار گرفته و تعاریف گوناگونی برای آن ارایه شده است. به طور معمول سواد سلامت را به عنوان طیف گسترده ای از دانش و مهارت در زمینه کسب پردازش. فهم و به کارگیری اطلاعات سلامت تعریف می کنند.

اهمیت سواد سلامت در تأثیر بر نتایج سلامتی بیماران به خوبی شناخته شده است. و نقش مهمی در تصمیم گیری افراد در مورد نیازهای حوزه سلامت خود ایفا می نماید. سواد سلامت به عنوان یک مهارت اجتماعی و شناختی دارای ابعاد مختلفی از قبیل کسب. پردازش، فهم و اجرای دانش و اطلاعات سلامت به دست آمده می باشد. که توانایی فهم مفاد آموزشی به عنوان یکی از ابعاد آن، در بیماران اهمیت مضاعف دارد.

در سالهای اخیر سواد سلامت به عنوان یک مهارت مهم شناخته شده است. که بیماران برای تصمیم گیری مناسب بهداشتی در موقعیت های دشوار پیش رو به آن نیاز دارند. بهبود سواد سلامت افراد منجر به پیامدهایی چون افزایش توانایی بالقوه بیماران جهت اخذ تصمیمات آگاهانه. کاهش خطرات تهدید کننده سلامت. افزایش پیشگیری از بیماری ها، ارتقای امنیت، افزایش کیفیت زندگی و افزایش کیفیت مراقبت از افراد می شود(دلاور و همکاران، ۱۳۹۷: ۱).

 

منابع

فرزانه دلاور، شهزاد پاشایی پور، رضا نگارنده ، (۱۳۹۷). شاخص سواد سلامت: ابزاری نو برای ارزیابی سواد سلامت، فصلنامه حیات، ۲۴(۱)، ۱-۶.

مهناز صمدبیک، مرضیه صارمیان، مریم سهرابی زاده، مهدی بیرجندی، سعیده گراوند، (۱۳۹۹). بررسی سواد الکترونیک سلامت در دانشجویان پیراپزشکی و بهداشت_ تغذیه دانشگاه علوم پزشکی لرستان، فصلنامه سواد سلامت، ۵(۱)، ۱۲-۲۲.

میثم داستانی، میلاد مختارزاده، محدثه عیدی، علی دلشاد، (۱۳۹۸). بررسی سطح سواد سلامت الکترونیک مبتنی بر اینترنت دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، ۱۴(۱)، ۳۶-۴۵.