مبانی نظری مدیریت سود | مطالعات ISI

مبانی نظری مدیریت سود

مبانی نظری مدیریت سود | تعداد صفحات: ۶ صفحه | تاریخ به روز رسانی: ۲۳-۰۱-۱۴۰۴

مفهوم مدیریت سود

مدیریت سود یعنی تغییر عملکرد اقتصادی گزارش شده شرکت ها توسط افراد داخلی برای گمراه کردن برخی از ذینفعان یا تأثیر گذاری بر نتایج قراردادی. بنابراین آن از رفتار فرصت طلبانه مدیران ناشی میشود در حقیقت مدیریت سود بنیاد خود را در تئوری اثباتی حسابداری و تئوری نمایندگی بنا نهاده است و بنابراین بر پایه عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سایر شرکای تجاری پدیدار گشته است.

بر اساس تئوری و شواهد تجربی عدم تقارن اطلاعاتی میتواند منجر به افزایش هزینه سرمایه شود واحدهای تجاری برای جلوگیری از این افزایش هزینه سرمایه باید عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش دهند. مدیریت سود در دو دیدگاه مخالف دیده می شود: اولین مورد رفتار فرصت طلبانه مدیرانی را نشان میدهد که میخواهند منافع شخصی خود را به حداکثر برسانند.

ادامه

در نتیجه بر عملکرد مالی شرکت فقط میتواند تأثیر منفی بگذارد در حضور این رفتار فرصت طلبانه بسیاری از پژوهشگران وجود دیدگاه دومی را تأیید میکنند که بازتابهای مدیریت سود را راهبری می کند. آنها آن را راهی برای ارزش آفرینی برای سهامداران می دانند. اغلب از آن به عنوان چشم انداز اطلاعاتی یاد میشود این دیدگاه مالی اخیر براساس تئوری ،نئوکلاسیک مسئولیت انحصاری مدیران در به حداکثر رساندن ارزش سهامداران را نشان میدهد که در آن نظارت و ارزیابی اهمیت بسیار بیشتری پیدا کرده است و با توجه به انعطاف پذیری رهبری ضروری شده اند.(توسلی و تاری وردی، ۱۴۰۳: ۵۵).

مدیریت سود

مدیریت سود را به عنوان یک انتخاب از طریق مدیریت خط مشی ها و سیاستهای حسابداری، یا فعالیت های واقعی تأثیر گذار بر سود را جهت دستیابی به اهداف گزارش سود ویژه بیش تر تعریف می کنند. برای کاهش خلاء عدم تقارن اطلاعات بین نماینده و کارگزار مدیریت سود میتواند به عنوان یک ابزاری برای برقراری ارتباط بین اطلاعات داخلی با بازار مورد استفاده قرار گیرد.

مطالعات نشان میدهند که مدیریت سود به طور کلی از دو راه امکان پذیر است: مدیریت فعالیتهای واقعی و مدیریت اقلام تعهدی در مدیریت سود از طریق دستکاری اقلام تعهدی اختیاری، رویه های حسابداری به کار گرفته شده مبتنی بر اصول پذیرفته شده حسابداری است. اما تلاش میشود که عملکرد اقتصادی واقعی، مبهم نشان داده شود مدیریت سود واقعی زمانی روی می دهد که مدیران فعالیتهایی انجام دهند که آن ها را از بهترین عملکرد منحرف ،کند تا بتوانند سودهای بالاتری گزارش کنند(رحیمی و  اسکندری، ۱۴۰۳: ۱۴۸).

ادامه

مدیریت سود روشها الگوها و انگیزه های مدیریت سود از جمله مباحث مهم و پرکاربرد السوق حسابداری از گذشته تا به امروز بوده است. مدیریت سود تعاریف متخلفی دارد ولی همه امبتنی بر این هستند که مدیریت سود نمایش نادرست عملکرد یک واحد تجاری است. باوجود ابزارهای مختلف نظارتی هنوز هم مدیران واحد تجاری با گزارش ارقام غیر واقعی سهامداران را گمراه می کنند(ولی زاده لاریجانی، ۱۴۰۳: ۱۴۸).

مدیریت سود مداخله عمومی مدیریت در فرآیند تعیین سود و غالباً در راستای اهداف دلخواه آن میباشد. دست کاری فعالیتهای واقعی انحراف از روشهای عادی عملیاتی بوده و با هدف اولیه برآورده سازی آستانه های خاص سود انجام میگیرد. سود مهمترین محصول حسابداری است که هدف اصلی آن فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و توانایی پیش بینی جریان نقدی آتی است. لذا مدیران میتوانند با مدیریت سود بر تصمیمات حسابداران اثرگذار باشند(مسوی و همکاران، ۱۴۰۳: ۱۲۹).

ادامه

از آن جا که هر دو رویکرد مدیریت سود، فعالیت های هزینه بر بوده و انجام آنها با محدودیت هایی روبه رو است، انتظار می رود شرکتها بر مبنای هزینه های نسبی دو رویکرد، بر اساس یک رابطه جایگزینی از آن ها استفاده کنند. به این معنا که وقتی یک رویکرد نسبتاً پرهزینه است، شرکت ها به استفاده بیشتر از رویکرد دیگر روی خواهند آورد مدیریت سود زمانی اتفاق می افتد که مدیران از قضاوت در گزاشات مالی و در ساختاربندی معاملات استفاده می کنند.

مدیریت سود از طریق تغییری در فرآیند تعهدی یا یک انحراف از فعالیت کسب و کار نرمال و طبیعی یا هر دو بطور همزمان ایجاد می شود. نه تنها مدیریت سود تحت تأثیر عوامل و فاکتورهای مرتبط با هر مدیر و هر شرکت قرار میگیرد بلکه از عوامل سازمانی نظیر قوانین و مقررات، مکانیزم ها و رویه های بازار و اصول و قواعد نیز تأثیر می پذیرد.

گرایش و تمایل مدیریت سود به ساختارهای سازمانی بستگی دارد که در آن ساختارها سودهای حسابداری مورد استفاده قرار میگیرند. از مطالعات انجام شده در زمینه مدیریت سود استنباط می شود که تفاوتها و تمایزها در مدیریت سود میتوانند از طریق فاکتورهای سازمانی تشریح شوند (رحیمی و  اسکندری، ۱۴۰۳: ۱۴۸)

ادامه

این دسته از مدیریتهای سود به وسیله مدیر عامل رخ میدهد و بعضی از اتفاقهای اقتصادی را تحت کنترل خود در میآورد و بر آنها اثر گذار است. مدیران شرکت با اعمال مدیریت سود واقعی، جریانهای نقدی شرکت را تحت تأثیر قرار میدهند. آنها از روشهای مختلفی مانند کاهش هزینه های اختیاری، افزایش تولید بیش از حد نیاز، ارائه تخفیفهای غیرمنطقی در پایان سال مالی، تغییر زمانبندی فروش محصولات و بهره برداری از سرمایه گذاریهای شرکت برای دستکاری سود استفاده میکنند.(کبیری و همکاران، ۱۴۰۳: ۲۷).

مدیریت سود هنگامی رخ میدهد که مدیران از قضاوتهای شخصی خود در گزارشگری مالی استفاده کنند و ساختار معاملات را جهت تغییر گزارشگری مالی دست کاری نمایند این هدف یا به قصد گمراه کردن برخی از صاحبان سود درخصوص عملکرد اقتصادی شرکت، یاتأثیر بر نتایج قراردادهایی است که انعقاد آنها منوط به دستیابی به سود شخصی است. نقش اصلی گزارشگری مالی انتقال اثر بخش اطلاعات مالی به افراد برون سازمانی به روشی معتبر و به موقع است(چاووشی جلفایی، ۱۴۰۳: ۶۳).

ادامه

محققان حسابداری ارائه تعریف دقیقی از مدیریت سود را دشوار می‌دانند، چرا که مرز بین مدیریت سود و تقلب مالی اغلب مبهم است. مدیران و حسابداران حرفه‌ای با به کارگیری اصول پذیرفته شده حسابداری، به وضوح بین فعالیت‌های متقلبانه و برآوردهای مجاز تمایز ایجاد می‌کنند و با استفاده از قضاوت‌های کارشناسی خود، مدیریت سود مشروع را در گزارش‌های مالی اعمال می‌نمایند.

مدیریت سود زمانی اتفاق میافتد که مدیران از قضاوت در گزارشگری مالی و ساختار معاملات برای تغییر گزارشهای مالی خود استفاده میکنند؛ یا به این دلیل که سهامداران را گمراه میکنند و یا به دلیل تأثیر قراردادهایی که به اعداد حسابداری بستگی دارد. یک گروه مدیریت سود را به عنوان دخالت هدفمند در روند گزارشگری مالی خارجی با هدف کسب درآمد تعریف میکنند.

ادامه

محققان در ادبیات حسابداری تعاریف مختلفی از مدیریت سود ارائه داده‌اند. گروهی دیگر معتقدند که مدیران از شیوه‌های مدیریت سود یا برای کمک به انجام بهتر وظایف خود در قبال سهامداران استفاده می‌کنند، یا اینکه این روش‌ها را برای فریب سرمایه‌گذاران به کار می‌گیرند. ارائه تعریفی مناسب از مدیریت سود مستلزم آگاهی از روشهای کاربرد مدیریت سود و نتایج آن است.

مدیریت سود زمانی اتفاق میافتد که مدیران از قضاوت های شخصی خود در گزارشگری مالی استفاده میکنند و ساختار معاملات را برای تغییر گزارشگری مالی دست کاری می کنند این هدف یا به منظور گمراه کردن برخی سهامداران در مورد عملکرد اقتصادی شرکت است یا تأثیرگذاری در نتیجه قراردادهایی که منافع خاصی دارند(رحمانیان کوشککی و بابادی، ۱۴۰۳: ۳۲).

مدیران شرکتها با تغییر نحوه گزارشگری معاملات در صورتهای مالی، اقدام به مدیریت سود میکنند. این اقدامات برخی از ذینفعان شرکت را در ارزیابی عملکرد اقتصادی شرکت گمراه میکند. در نتیجه، این تغییرات گزارشگری بر نتایج قراردادهای منعقده با شرکت تأثیر میگذارند، زیرا طرفهای قرارداد برای اجرای توافقها به اطلاعات سیستم گزارشگری مالی اتکا میکنند.

ادامه

اما مدیریت سود عبارت است از استفاده اختیاری و با انگیزههای خاص مدیران واحدهای تجاری از اصول و استانداردهای حسابداری است که اثر قابل ملاحظه ای بر سود شرکت دارد. ادبیات پژوهش نشان میدهد پژوهشگران همواره به دنبال بررسی دلیل مدیریت سود نیز بوده اند، آنها نشان دادند مدیریت سود میتواند دلایل مختلفی داشته باشد.

مدیران با به کارگیری تکنیک‌های مدیریت سود، سود گزارش‌شده شرکت را افزایش می‌دهند. آنها از این روش‌ها برای کاهش هزینه‌های سرمایه شرکت استفاده می‌کنند. همچنین مدیران با این اقدامات، پاداش‌های شخصی خود را افزایش می‌دهند و امنیت شغلی خود را تضمین می‌کنند. این روش‌ها به مدیران کمک می‌کند تا اجرای قراردادهای شرکت را تسهیل کنند و شرکت را در برابر هزینه‌های سیاسی احتمالی محافظت نمایند.(جمالی حسن احمدی، ۱۴۰۳: ۱۲۴).

ادامه

مدیریت سود یکی از ابعاد مهم کیفیت گزارش مالی و موضوع اصلی در میان تمامی سهامداران شرکت می باشد از آنجا که میزان سود یکی از معیارهای مهم ارزیابی عملکرد محسوب میشود بنابراین هر گونه دخالتی که سبب شود صحت گزارشها خدشه دار گردد میتواند بر نحوه تصمیم گیری کاربران گزارشهای مالی تأثیر گذار باشد.

سرمایه گذاران به ابعاد کمی و کیفی سود اهمیت زیادی قائل هستند عناصر کمی سود را میتوان اندازه اقلام تعهدی اختیاری در نظر گرفت به این ترتیب که هر چه اقلام تعهدی اختیاری در سود بالا باشد نشان دهنده این است که امکان مدیریت سود بیشتر می شود. مدیریت سود زمانی رخ میدهد که مدیران برای گزارشگری مالی و ساختار معاملات با هدف تغییر در گزارشهای ،مالی قضاوت خود را به کار میگیرند.

ادامه

مدیران شرکت با دستکاری گزارش‌های مالی، عمداً برخی ذینفعان را درباره عملکرد واقعی شرکت گمراه می‌کنند. این اقدامات آنها مستقیماً بر نتایج قراردادهایی اثر می‌گذارد که بر اساس ارقام حسابداری ارائه شده تنظیم شده‌اند. مدیریت سود به دو طریق صورت می گیرد مدیریت سود مبتنی بر ارقام حسابداری و مدیریت سود واقعی (پرندین و همکاران، ۱۴۰۳: ۴۴).

مدیریت سود به رفتارهای رایجی اشاره می‌کند که مدیران یا با انگیزه‌های فرصت‌طلبانه یا با اهداف آموزشی انجام می‌دهند. مدیران با ارائه اطلاعات مالی مثبت، مهم‌ترین چالش اخلاقی گزارشگری مالی را ایجاد می‌کنند. روش‌های مدیریت سود از تعارض منافع بین مدیران و سهامداران ناشی می‌شود، به طوری که برخی مدیران با استفاده از تکنیک‌های حسابداری غیراخلاقی و گمراه‌کننده، به دنبال کسب منافع شخصی هستند.(یاری فرد و هاشمی، ۱۴۰۳: ۳).

مبانی نظری مدیریت سود

مدیران شرکت‌ها با اقدامات خود در زمینه مدیریت سود، باعث چندین رسوایی شناخته‌شده در گزارشگری حسابداری شده‌اند. اگر حسابدار عمومی عینی و مستقل نباشد، مدیریت سود احتمالاً رخ میدهد. اطلاعات جعلی در مورد صورتهای مالی میتواند باعث انتقادات زیادی از حرفه حسابداری شود که در نهایت منجر به کاهش قابلیت اطمینان کیفیت حسابرسی میشود.

حسابرسی باکیفیت، صورت‌های مالی باکیفیتی ایجاد می‌کند، زیرا حسابرسان معتبر هنگام حسابرسی صورت‌های مالی، از بروز خطاهایی که ممکن است منجر به کاهش مدیریت سود شود، جلوگیری می‌کنند(یاری فرد و رحیمی فر، ۱۴۰۳: ۱۳۹).

مبانی نظری مدیریت سود

توکیر (۲۰۲۵) نشان می دهد که هتل‌داران در دوران بهبود پس از همه‌گیری، موفقیت چشمگیری در تبدیل کارآمد درآمد به سود داشته‌اند. این روش بینش ارزشمندی برای مدیران صنعت مهمان‌نوازی فراهم کرده و امکان کاربرد میان‌رشته‌ای در بخش‌های مختلف را دارد. مطالعات آینده می‌توانند به بررسی کاربردهای فرارشته‌ای، ادغام ابزارهای فناوری و انجام تحلیل‌های طولی‌مدت بپردازند تا کارایی و گستره این روش را افزایش دهند

موباروک و همکاران (۲۰۲۴) اثبات می کند که سودآوری تأثیر مثبت و معناداری بر مدیریت سود دارد. اهرم مالی تأثیر منفی بر مدیریت سود دارد. اندازه شرکت تأثیر معناداری بر مدیریت سود ندارد. به عبارت دیگر، نتایج حاکی از آن است که تنها متغیر سودآوری تأثیر معناداری بر مدیریت سود در شرکت‌های مورد مطالعه داشته است.

مبانی نظری مدیریت سود

ویناتا و سیمون (۲۰۲۴) در نظریه خود اثبات می کند که مدیریت سود به دو دسته اصلی مدیریت سود واقعی و مدیریت سود تعهدی تقسیم می‌شود. مدیریت سود واقعی به اقداماتی اطلاق می‌شود که با اجرای عادی کسب‌وکار مغایرت داشته و معمولاً در فعالیت‌های عملیاتی برای دستیابی به اهداف سود اعمال می‌شود.

از سوی دیگر، در مدیریت سود تعهدی، مدیران شرکت با دستکاری اقلام تعهدی حسابداری اقدام به مدیریت سود می‌کنند. به عنوان مثال، شرکت‌ها می‌توانند با به تعویق انداختن شناسایی درآمد به دوره‌های آتی، تصویر مطلوب‌تری از عملکرد مالی خود ارائه دهند. در این پژوهش، برای اندازه‌گیری مدیریت سود از مدل جونز تعدیل‌شده در کنار روش اقلام تعهدی اختیاری استفاده خواهد شد.

کاربران گزارش‌های مالی می‌توانند با بررسی سودآوری، موفقیت اقتصادی یک شرکت را ارزیابی کنند. در این مطالعه، سودآوری با استفاده از بازده دارایی‌ها سنجیده می‌شود که نشان می‌دهد چگونه شرکت از منابع دارایی خود برای دستیابی به عملکرد مالی و سود استفاده کرده است.

مبانی نظری مدیریت سود

کلیستیک و همکاران (۲۰۲۱) اثبات کردند که مدیریت سود یکی از چالش برانگیزترین موضوعات در امور مالی و مدیریت مالی است. متغیرهایی مانند هنجارهای سازمانی ، قانونی و اجتماعی بر روی مدیریت سود اثرگذار هستند. معمولا مدیریت سود تحت این متغیرها به شکل های قابل ملاحضه ای تغییر می کند.

همچنین نوع مدیریت ارشد شرکت و محیط اقتصادی نیز بر این متغیر اثرگذار است. اینکه مدیران بتوانند مدل های مختلف مدیریت سود را بشناسند و براساس آن رفتار نمایند، مهم است. معمولا مدیریت سود ارزیابی توانایی مدل های تشخیصی را دارد. شناسایی جنبه ها و مشوق های مختلف که شرکتهای فعال در سطح جهانی را تحت تاثیر قرار میدهد از الگوهای مدیریت سود است.

مبانی نظری مدیریت سود

ولته (۲۰۲۱) در نظریه خود اثبات کردند که مدیریت سود  به عملکرد محیطی و کیفیت سود ارتباط دارد. این متغیر معمولا سبب تقویت عملکرد محیطی و کیفیت سود می شود. همچنین مدیریت سود  عملکرد محیطی و کیفیت سود را تقویت می کند. معمولا کشورها با با این گزاره توانایی عملکرد محیطی و کیفیت سود را به دست می آوزند.

این متغیر به معنی تغییر در سطح عملکرد محیطی و کیفیت سود می باشد. همچنین این متغیر قابلیت های عملکرد محیطی و کیفیت سود را ارتقا می دهد. مدیریت سود  برای شرکت ها در ابعاد مختلف ابزاری برای تقویت عملکرد محیطی و کیفیت سود می باشد. همچنین با این متغیر می توان عملکرد محیطی و کیفیت سود را بهینه کرد. عملکرد محیطی و کیفیت سود در این حالت گزینه مهمی به شمار می روند. هدف نهایی مدیریت سود  افزایش عملکرد محیطی و کیفیت سود می باشد.

مبانی نظری مدیریت سود در مطالعه چن و همکاران (۲۰۲۱)

چن و همکاران(۲۰۲۱) اثبات کردند که مدیریت سود  به محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی کمک می کند. این متغیر می تواند گزینه مهمی برای بهبود محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی باشد. محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی در این حالت گزینه مهم مدیریت سود  می باشد. گزینه محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی می تواند در نهایت سبب کیفیت مدیریت سود  گردد.

شرکتی که بتواند به محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی دست یابد معمولا می تواند گزینه قوی برای این متغیر باشد. همچنین این شرکت ها می توانند در سطح محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی بهبود یابند.

همچنین این متغیر به تقویت سیستم محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی در سازمان کمک می کند. این سیستم های محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی در یک رابطه علی به توسعه منجر می شوند. همچنین آن ها محیط اعتماد اجتماعی و رفتار مدیریتی اخلاقی را به همراه خواهند داشت.

مبانی نظری مدیریت سود

هیکمن و همکاران (۲۰۲۱) به بررسی توسعه مدیریت سود  در مشارکت مسئولیت اجتماعی و هزینه مسئولیت اجتماعی پرداخت. این مطالعه اثبات کردند که مدیریت سود  معمولا سبب توسعه مشارکت مسئولیت اجتماعی و هزینه مسئولیت اجتماعی می شود. همچنین مدیریت سود  گزینه مناسبی برای شرکت ها در جهت بهبود مشارکت مسئولیت اجتماعی و هزینه مسئولیت اجتماعی می باشد. شرکت هایی که محصول مدیریت سود ی دارند، معمولا سطح بالاتری از مشارکت مسئولیت اجتماعی و هزینه مسئولیت اجتماعی را ارایه می دهند.

این مطالعه نشان داد که جنبه های مشارکت مسئولیت اجتماعی و هزینه مسئولیت اجتماعی می تواند بر گزینه های مدیریت سود  اثرگذار باشد. این گزینه های مدیریت سود  معمولا از جنبه های مشارکت مسئولیت اجتماعی و هزینه مسئولیت اجتماعی تبعیت می کنند. یکی از گزاره های مهم در شرکت ها، مشارکت مسئولیت اجتماعی و هزینه مسئولیت اجتماعی می باشد. هر چه ارزش کل مدیریت سود  بالاتر باشد، نشان می دهد که شرکت ها موفق تر عمل کرده اند.

منابع

منابع مرتبط با مدیریت سود در بخش فایل قابل خریداری موجود می باشد.