مبانی نظری صادرات |مطالعات ISI

مبانی نظری صادرات

مبانی نظری صادرات | تعداد صفحات: ۴ صفحه

صادرات غیرنفتی به خصوص کالاهای صنعتی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالا وضعیت اشتغال را بهبود بخشیده و سبب کسب درآمدهای ارزی برای تامین نیازهای وارداتی در کشور می شود و میزان تأثیرپذیری کشور از تحولات سیاسی و اقتصادی جهان که بواسطه تکیه بر اقتصاد نفتی بوجود می آید را کاهش میدهد صادرات باعث میشود تا بنگاههای داخلی در سطح گسترده ای به عوامل تولید با هزینه کمتر دست یابند.

عوامل صادراتی به دلیل تقویت تحرک عوامل تولید نیروی کار متخصص تر و همچنین فن آوری برتر بهره وری بالاتری داشته باشند، بخش صادرات از طریق منافع جانبی حاصله قادر خواهد بود تا بر بهره وری کل عوامل تولید اثر مثبت بگذارد و موجبات افزایش کل تولید اقتصاد را فراهم آورد(عسگری، ۱۳۹۸: ۹۶).

مبانی نظری صادرات

تجارت خارجی بخش قابل توجهی از اقتصاد بین الملل کشورها را تشکیل میدهد. از اوایل قرن نوزدهم تاکنون که تجارت خارجی تحول بی سابقه ای یافته اهمیت و نقش آن در رشد و توسعه اقتصادی همواره روبه فزونی بوده است. پراکندگی منابع طبیعی و عوامل تولیدی نظیر نیروی کار سرمایه و تکنولوژی در نقاط مختلف جهان و همچنین تفاوت در کیفیت و کمیت این عوامل ،تولید این طرز تفکر را در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به وجود آورده است که بدون توسل به تجارت خارجی ادامه روند تکامل اقتصادی تا حد زیادی امکان پذیر نمی باشد(پورمند بخشایش و همکاران، ۱۳۹۹: ۴).

یکی از مهم ترین مولفه های موثر در توسعه اقتصادی یک کشور تجارت خارجی می باشد. که به عنوان منبع تامین درآمدهای ارزی به منظور گسترش بازار داخلی سرمایه گذاری در بخش فناوری نوین افزایش توان تولید و رشد بهره وری یک کشور در نظر گرفته می شود. در طی سالهای اخیر بحث صادرات غیر نفتی تحت عنوان یک هدف عمده در برنامه توسعه کشور مطرح گردیده که در این بین صادرات مواد غذایی و محصولات کشاورزی نقشی عمده در صادرات غیر نفتی ایفا میکند.

مبانی نظری صادرات

تلاش ها برای درک محرکهای موثر بر عملکرد صادرات تحقیقات در حوزه صادرات را قادر ساخته است تا پایگاههای منابع دانش بازار صادرات را بررسی کنند تا از این طریق شرکت های صادر کننده بتوانند از روال ها و فرآیندهای داخلی برای ساختن قابلیتهای یادگیری برای ایجاد عملکرد صادرات استفاده نمایند. دانش علمی در مورد چگونگی و اینکه در چه زمانی جهت گیری یادگیری صادراتی میتواند بر عملکرد صادرات شرکتهای کوچک و متوسط تاثیر بگذارد ناقص و مبهم باقی مانده است، این موضوع در حالی است که برخی دانشمندان تحقیقاتی را در راستای چگونگی تاثیر فعالیتهای یادگیری سازمانی خاص بر عملکرد صادرات انجام داده اند(کاظمی و همکاران، ۱۴۰۰: ۲۸۶).

تنوع صادرات سیاست مناسب برای مقابله با اثرات منفی پدیده ای تحت عنوان بیماری هلندی شناخته می شود؛ در این شرایط مداخله دولت برای استمرار و ثبات در صادرات توصیه میشود میزان تمرکز صادراتی در کشورهای مختلف متفاوت است.

ادامه

نکته کلیدی آن است که کشورهای دارای صادرات تک محصول چگونه به سمت متنوع سازی صادرات خود حرکت کنند. در شرایط جدید تجارت بین الملل و با وجود اهمیت یافتن زنجیره های ارزش جهانی کشورها به چه شیوه ای میتوانند محصولات مناسب برای متنوع سازی را انتخاب کنند تا در نهایت از صادراتی پایدار و ماندگار و همچنین اثر گذار بر رشد اقتصادی برخوردار شوند.

طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس کشور ایران از لحاظ مجموع ذخایر انرژی رتبه نخست در جهان را به خود اختصاص داده است؛ بطوری که با داشتن یک درصد جمعیت جهان بیش از ۷ درصد منابع معدنی دنیا را در اختیار دارد. همچنین ایران از لحاظ تولید کل منابع طبیعی در جایگاه دهم جهان قرار دارد. سومین ذخایر بزرگ شناخته شده ،نفت، دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان متعلق به ایران است(ثاقب، ۱۳۹۹: ۳۶)

در این حال بخشهای غیر صادراتی نیز بطور غیر مستقیم از طریق استفاده از خدمات مدیریتی استراتژی بازاریابی بهبود تکنولوژی و توسعه حمل و نقل و ارتباطات از منافع ناشی از افزایش صادرات بهره میبرند. به طور کلی صادرات غیرنفتی منجر به افزایش تخصص و کارایی در بخشهای تولیدی شده و در نهایت باعث تخصیص مجدد منابع از بخشهای غیر تجاری و غیر کارا به بخشهای تجاری میگردد که این پدیده میتواند به رشد تولید کمک نماید.

مبانی نظری صادرات

افزایش بهره وری عوامل تولید کارایی در تخصیص منابع پیشرفت تکنولوژی بهره گیری از صرفه های ناشی از مقیاس و افزایش تخصص نیروی کار از جمله اثرات جانبی رشد صادرات بر تولید است. مقوله صادرات به خصوص صادرات کالاهای صنعتی، پس از سرمایه گذاری دارای بیشترین اثر تولیدی در اقتصاد بوده و پس از سرمایه گذاریهای دولت در زمینه ایجاد اشتغال از بیشترین اثر اشتغال زایی برخوردار است.

صادرات عرضه ارز را از دسترس دولت خارج می کند. صادارت طیف وسیعی از عوامل اقتصادی را به کار می گیرد. این امر سبب افزایش کارایی در زمینه ایجاد تعادل در بازار ارز خواهد شد و توانمندی اقتصاد کشور را از طریق پیوند با اقتصاد جهانی افزایش میدهد. آنچه که امروز به عنوان مهمترین مشکل صادرات غیرنفتی احساس می شود پایین بودن قدرت رقابت پذیری در تولید و در نتیجه کیفیت پایین و هزینه های بالای محصولات تولید کشور و عدم وجود زیربناهای لازم در بخش صادرات است(عسگری، ۱۳۹۸: ۹۶).

در طول چهار دهه اخیر تحقیقات زیادی در مورد عملکرد صادراتی صورت گرفته است ولی با وجود تمامی این تلاشها عدم توافق در مفهوم سازی و عملی سازی این مفهوم وجود دارد. عملکرد صادراتی نتایج فعالیتهای یک شرکت در بازارهای صادراتی است. از طرفی افزایش تجارت جهانی شدن محصولات و خدمات و نیز بین المللی شدن شرکتها بر اهمیت مداوم عملکـــرد شرکت های صادراتی تاکید می ورزد.

مبانی نظری صادرات

به عبارت دیگر، عملکرد صادرات درجه موفقیت اقتصادی برای شرکت صادراتی در بازارهای صادرات است. عملکرد صادراتی توسط عوامل داخلی و خارجی تعیین می شود. عوامل داخلی عبارتند از ویژگیهای محصول ویژگیهای سازمان و ویژگی های مدیریتی که مواردی چون توانایی برنامه ریزی فناوری در دسترس اندازه شرکت و غیره را شامل میشود و عوامل خارجی عبارتند از ویژگیهای بازارهای داخلی و خارجی علاوه بر این در سنجش عملکرد سازه های ذهنی و عینی نیز وجود دارد.

میزان موفقیت یک شرکت در امر صادرات را میتوان با کارکرد. صادراتی آن ارزیابی کرد و کارکرد صادراتی را دست یابی به اهداف. وقتی که شرکت محصولی را به بازار خارجی صادر می کند، تعریف میکنند.(اکبری و همکاران، ۱۴۰۱: ۱۳۶).

استراتژی توسعه صادرات یک نمونه از رویکردهای برون نگر به سوی صنعتی شدن و دستیابی به توسعه می باشد. اجرای سیاست توسعه صادرات موجب هدایت تولید و تخصیص منابع به سوی بخشهایی خواهد گردید. که کشور در آن نسبت به سایرین دارای مزیت است. و این بخشها از کارآیی بالاتری نیز برخوردار خواهند بود.

مبانی نظری صادرات

تخصیص منابع در کارآترین رشته های تولیدی و صادرات مازاد تولید. منجر به افزایش ،تولید، توسعه ی درآمدهای صادراتی و کل مصرف داخلی. از طریق وارد نمودن نیازهایی که در داخل نمیتوان تولید ،نمود میگردد. همچنین توسعه ی بخش صادراتی زمینه ی آشنایی. بخش غیر صادراتی با تکنولوژیهای نوین و کالاهای سرمایه ای. موجود در بازار جهانی را فراهم مینماید .بنابراین هزینه ی نهایی بخش غیر صادراتی نیز کاهش خواهد یافت. که این نیز به نوبه ی خود منجر به افزایش تولید و کاهش قیمت خواهد گردید(شاهین پور و خوش رفتار، ۱۳۹۸: ۷۰).

بادلاج و کات (۲۰۲۲) در نظریه خود اثبات کردند که صادرات به قابلیت های بازاریابی ارتباط دارد. صادرات معمولا سبب تقویت عملکرد می شود. همچنین صادرات سرمایه گذاری در بخش های مختلف سازمان را تقویت می کند. معمولا کشورها با صادرات توانایی انتقال فناوری را به دست می آوزند. صادرات به معنی تغییر در سطح قیمت گذاری های داخلی می باشد. همچنین این متغیر قابلیت های توسعه محصول را ارتقا می دهد. صادرات برای شرکت ها در ابعاد مختلف ابزاری برای تقویت دارایی های شرکتی و عملکرد سازمانی می باشد. همچنین با صادرات می توان بازارهای صادراتی محصولات را بهینه کرد. قابلیت های بازاریابی در این حالت گزینه مهمی به شمار می روند. هدف نهایی صادرات افزایش عملکرد سرمایه گذاری می باشد.

مبانی نظری صادرات

دانگ و همکاران (۲۰۲۱) اثبات کردند که صادرات به حقوق مالکیت کمک می کند. صادرات می تواند گزینه مهمی برای بهبود مالکیت باشد. مالکیت در این حالت گزینه مهم صادراتی می باشد. گزینه مالکیت می تواند در نهایت سبب کیفیت محصول صادراتی گردد. شرکتی که بتواند به بازارهای رقابتی دست یابد معمولا می تواند گزینه قوی برای صادرات باشد. همچنین این شرکت ها می توانند در سطح داخلی و خارجی بهبود یابند. همچنین صادرات به تقویت سیستم تحقیق و توسعه در سازمان کمک می کند. این سیستم های تحقیق و توسعه در یک رابطه علی به توسعه محصول منجر می شوند. همچنین آن ها کاهش محدودیت های مالی را به همراه خواهند داشت.

ادامه

ایدروتریستانتو و همکاران (۲۰۲۲) به بررسی توسعه صادرات در درآمد ملی پرداخت. این مطالعه اثبات کردند که توسعه صادرات معمولا سبب توسعه درآمد ملی می شود. همچنین صادرات گزینه مناسبی برای شرکت ها در جهت بهبود کیفیت محصول می باشد. شرکت هایی که محصول صادراتی دارند، معمولا سطح بالاتری از کیفیت را ارایه می دهند. این مطالعه نشان داد که جنبه های اقتصادی و بهداشتی می تواند بر گزینه های صادراتی اثرگذار باشد. این گزینه های صادراتی معمولا از جنبه های اقتصادی و بهداشتی تبعیت می کنند. یکی از گزاره های مهم در شرکت های صادراتی ، ارزش کل صادرات می باشد. هر چه ارزش کل صادرات بالاتر باشد، نشان می دهد که شرکت های صادراتی موفق تر عمل کرده اند.

منابع