مبانی نظری رفتار سازمانی |مطالعات ISI و علمی و پژوهشی

مبانی نظری رفتار سازمانی

مبانی نظری رفتار سازمانی —-تعداد صفحات: ۴ صفحه

این مفهوم اولین بار توسط باتمان و ارگان در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی به دنیای علم ارائه گردید . تحقیقات اولیه ای که در زمینه رفتار سازمانی انجام گرفت بیشتر برای شناسایی مسئولیتها و یا رفتارهایی بود که کارکنان در سازمان داشتند اما اغلب نادیده گرفته میشدند این رفتارها با وجود اینکه در ارزیابیهای سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه گیری میشدند و یا گاهی اوقات مورد غفلت قرار میگرفتند.

اما در بهبود اثر بخشی سازمانی مؤثر بودند. این اعمال که در محیط کار اتفاق میافتند را اینگونه تعریف می کنند مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و اختیاری که بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند اما با این وجود توسط وی انجام شده و باعث بهبود مؤثر وظایف و نقشهای سازمان میشوند. رفتار سازمانی با رضایت شغلی نیز رابطه دو طرفه دارد. بنابراین از طریق ایجاد رفتارهای در محیط کار میتوان مطمئن بود رضایت شغلی کارکنان نیز بالا است.

ادامه

فضای مشوق رفتارهای سازمانی ، توان سازمان در جذب و نگهداری نیروهای شایسته را افزایش می دهد. رفتار سازمانی را در سه بعد ،فردی گروهی و سازمانی طبقه بندی نموده.اند بعد فردی شامل ویژگیهای بیوگرافیک شخصیت ،هوش ادراک و انگیزش می شود.

بعد گروهی شامل ویژگیهای ،گروه ،رهبری ارتباطات، تعارض و سرمایه اجتماعی و بعد سازمانی شامل استراتژی ساختار ،تکنولوژی و فرهنگ سازمانی میباشد. رفتار سازمانی مباحث اصلی همچون ،انگیزه رفتار و قدرت ،رهبری ارتباطات بین فردی ،گروهی ساختار و فرآیند یادگیری نگرش انگیزه توسعه و ،ادراک روند ،تغییر طراحی شغل و استرس شغلی را در سازمانها مورد مطالعه قرار میدهد. در این راستا مؤلفه های سازمانی که نیاز به کنترل است شامل افراد ساختار و محیط سازمانی است(ضابط و همکاران، ۱۴۰۰: ۱۱۱).

رفتارهای متعهدانه کارکنان شاخصی است از وفاداری فرد نسبت به سازمان و اینکه فرد سازمان را معرف خود بداند و به اصطلاح به عضویت خود در چنین سازمانی ببالد. رفتارهای متعهدانه کارکنان احساس هویت و وابستگی نسبت به یک شغل و حرفه ی خاص بوده و بر تمایل و علاقه به کار در یک حرفه به عنوان تعهد شغلی تاکید دارد مطالعات نشان داده است که کارکنان با رفتار متعهدانه بر این باورند که کار در سازمان برایشان مهم است و آنها احتمالاً با ارزشهای سازمانشان موافق بوده خود را بعنوان بخشی از سازمان حس کرده اند.

ادامه

در انجام وظایف محوله ثابت قدم هستند و تجارب کاری مهم را جهت رفاه خود و سازمانشان کسب میکنند. به واقع رفتار متعهدانه کارکنان منبع قوی انگیزشی برای تقویت عملکرد کارکنان و نیز متقاعد ساختن آنها برای ادامه کار در شرایط دشوار نظیر تنش و فشارهای مرتبط با کار است. رفتار سازمانی مثبت گرا را به عنوان مطالعه و کاربرد مثبت گرایی در توانمندیهای منابع انسانی و ظرفیتهای روان شناسی که میتوانند برای بهبود عملکرد در محیط کار امروز، اندازه گیری شوند توسعه یابند و مدیریت شوند، تعریف میکند.

در واقع هدف اصلی رفتار سازمانی مثبت گرا، توجه بیشتر به توانمندیها و قوتهای نیروی انسانی و تقویت کردن آنهاست تا توجه به نقاط ضعف و بی کفایتیهای آنها و در نتیجه تلاش برای رفع این ضعفها ،بنابراین همان طور که نظریه پردازان اصلی این حوزه جدید مطالعاتی بیان می دارند رفتار سازمانی مثبت گرا پاسخی برای توجه به چنین دستاوردهایی محسوب میشود و تلاش می کند، خلاء ناشی از چنین رویکردهایی را در محیط کار با استفاده از بینشهای جدید خود، نظریه پردازی و پر کند(گمار و اسلامبولچی، ۱۴۰۰: ۲و۳).

ادامه

رفتار سازمانی علم مطالعه و کاربرد دانش درباره نحوه برخورد مردم افراد و گروهها در سازمانها میباشد. این کار با رویکرد سیستمی انجام میشود یعنی روابط بین مردم و سازمانها و سیستمهای اجتماعی را تشریح مینماید و هدف آن دستیابی به اهداف انسانی سازمانی و اجتماعی با ایجاد روابط بهتر میباشد. رفتار سازمانی علم مطالعه رفتار انسان در عرصه ،سازمان رویایی فرد و سازمان بالاخره مطالعه سازمان میباشد.

مفهوم رفتار سازمانی در ۲۰ سال اخیر موضوع بسیاری از تحقیقات بوده و اهمیت آن همچنان در حال افزایش است رفتار سازمانی اصطلاح مفیدی است که برای توضیح رفتارهای داوطلبانه افراد استفاده می شود رفتار سازمانی شامل رفتارهای اختیاری کارکنان است که جزو وظایف رسمی آنها نیست و مستقیما توسط سیستم پاداش رسمی سازمان در نظر گرفته نمی شود ولی میزان اثر بخشی کلی سازمان را افزایش میدهد.

مبانی نظری رفتار سازمانی

رفتار سازمانی در چهار بعد نوع دوستی جوانمردی و گذشت با وجدان بودن و رفتار مدنی میتوان دسته بندی کرد. نوع دوستی به عنوان کمک به همکاران جدید و اختصاص وقت به آنها تعریف میشود. به عبارت دیگر کمک به سایر اعضای سازمان در ارتباط با وظایف سازمانی آنان است. جوانمردی پرهیز از شکایت و نارضایتی گذشت نشان دادن در شرایط غیر ایده آل سازمان. احترام و تکریم کمک به حل مشکلات و استفاده اثر بخش از زمان یا رفتارهای مودبانه ای که مانع از ایجاد مشکل و مسئله در محیط کار میشود. رفتار مدنی نشان دادن علاقه به سازمان تمایل به مشارکت و مسئولیت پذیری در زندگی سازمانی و نیز ارائه تصویری مناسب از سازمان(ساری صراف، ۱۴۰۰: ۴).

مبانی نظری رفتار سازمانی

رفتار سازمانی مثبت گرا برای نخستین بار توسط لوتنز ارائه شد که در زمینه کاربرد روان شناسی مثبت گرا در حوزه ی سازمان و مدیریت دو رویکرد را مطرح کرده است: ۱. رفتار سازمانی مثبت گرا که بیشتر بر جنبه های خرد رفتار سازمانی و آن دسته از حالات مثبت شخصیت انسانی که قابل توسعه و پرورش هستند تأکید می.کند رفتار سازمانی مثبت گرا را میتوان بدین صورت تعریف کرد: مطالعه و کاربرد توانمندیهای مثبت روان شناختی و نقاط قوت منابع انسانی که قابل توسعه و اندازه گیری با شند و بتوان برای بهبود عملکرد کارکنان آنها را به صورت اثر بخش مدیریت کرد.

پژوهشهای سازمانی مثبت گرا که بیشتر بر جنبه های کلان رفتار سازمانی تأکید میکند. نیک رفتاری سازمانی کلید فعال کردن انگیزش کارکنان و مینایی اساسی برای ایجاد این انگیزش است اما از نقطه نظر فردی کلید رشد و رضایت فردی در محیط کار است چه از نظر سازمانی یا از نظر فردی نیک رفتاری سازمانی بعنوان یک موضوع مثبت شناسایی میشود که بر عملکرد سازمانی و فردی اثر می.گذارد. فرد زمان زیادی را صرف کار می کند و شغل فرد بطور مستقیمی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر گذار است در واقع افراد دارای رفتار مثبت بالا، ظاهراً از شغل خود رضایت دارند روحیهی مثبتی در کار نشان میدهند و نسبت به سازمان و همکاران خود خوشبینی بالایی ابراز میکنند(صنعتی، ۱۴۰۱: ۲).

مبانی نظری رفتار سازمانی

هر چند بخش عمده استراتژیهای منابع انسانی. مبتنی بر رفتار سازمانی است.، در واقع تمام استراتژی های منابع انسانی و زیر سیستمهای آن به دنبال تغییر رفتار فردی.، گروهی و سازمانی) در سازمان برای رسیدن به اهداف استراتژیک هستند.؛ اما هیچ گاه به صورت اختصاصی به استراتژی های رفتار سازمانی پرداخته نشده. است و همواره استراتژی منابع انسانی واسطه ای برای همسویی رفتار سازمانی و استراتژی بوده است.

از دلائل آن می توان به پیچیدگی زیاد رفتار سازمانی و ابعاد متعدد آن اشاره کرد. یکی از روشهایی که میتواند به کاهش پیچیدگی در شناخت پدیده های اجتماعی، ساخت و شکل دهی ابعاد مسئله و روابط علی و معلولی موجود در آن کمک کند، گونه شناسی است. رفتار سازمانی و استراتژی رفتار سازمانی نیز یک مسئله پیچیده و چند بعدی است برای تحلیل آن باید ابزار مناسب انتخاب کرد. لذا ما در این پژوهش برای حل مسئله و شناخت انواع استراتژی رفتار از روش گونه شناسی استفاده کردیم.

این استراتژیها مجموعه ای منسجم و مرتبط از اقدامات و رفتارهای فردی مطلوب برای تحقق اهداف و استراتژیهای سازمان است در ،نتیجه موضوعی با نام استراتژی رفتار سازمانی طرح میشود تا بتواند با هماهنگی درونی با خود و بیرونی با سایر استراتژیهای سازمان ابزاری در دست مدیران برای مدیریت رفتار کارکنان در جهت پیشبرد اهداف و استراتژیهای سازمانی باشد(رحیمی و همکاران، ۱۳۹۸: ۴۷).

مبانی نظری رفتار سازمانی در مطالعه تانگ و همکاران در سال ۲۰۲۰

تانگ و همکاران در سال ۲۰۲۰ به بررسی موضوع رفتار سازمانی پرداختند. آنها رفتار سازمانی را تحت تاثیر دو مولفه اصلی می دانستند. این دو مولفه عبارت بودند از:

۱-احساسات خودآگاه.

۲-واکنش های هیجانی.

مطالعه این محققین نشان داد که رفتار خودآگاه در کنار واکنش های هیجانی در نهایت سبب ایجاد یک رفتار آگاهانه در جهت بهبود رفتار سازمانی می شود. این دو عنصر سبب می شوند که ماهیت غیراخلاقی رفتار افراد از بین برود. در این حالت کارکنان می توانند براساس یک الگوی مشخص خدمات را در اختیار مشتریان قرار دهند. این محققین نظریه خود را بر سه دسته از افراد مورد آزمون قرار دادند. این سه دسته عبارت بودند از:

۱-کارمندان در یک بخش خاص از سازمان.

۲-همکاران سازمانی در بخش های مختلف.

۳-مشتریان شرکت.

مبانی نظری رفتار سازمانی در مطالعه تانگ و همکاران در سال ۲۰۲۰

خان و همکاران  در سال ۲۰۲۰ موضوع رفتار سازمانی را در قبال تولید و مصرف پلاستیک مورد بررسی قرار داد. وی یک دایره مصرف اقتصادی برای پلاستیک تعریف کرد. سپس براساس آن رفتار سازمانی کارکنان و مشتریان در قبال آنها را مورد ارزیابی قرار داد. این محققین اثبات کردند که در یک دایره اقتصادی تعریف شده برای مصرف پلاستیک رفتار افراد تحت تاثیر رفتار کارکنان قرار دارد. سازمان هایی که از نیروی مجرب استفاده می کنند معمولا تعامل بهتری را با کارکنان ایجاد می کنند. نیت رفتاری یکی از مولفه های معنی دار بود که در این مطالعه به آن دست یافته شد.

رفتار سازمانی در مطالعه تانگ و همکاران در سال ۲۰۲۰

تو و همکاران در سال ۲۰۲۰ در نظریه خود به بررسی عملکرد سازمانی پرداختند. براساس این رویکرد سازمان ها میانجیگری مشخصی در خصوص رفتار سازمانی دارند. سازمان هایی که با مشتری در ارتباط هستند معمولا رفتار فعال سازمانی قوی تری نمایش می دهند. سازمان هایی که توانایی ارایه یک رفتار پیشگیرانه را دارند، معمولا می توانند یک بهبودهای عمیقی را در خصوص رفتار وظیفه شناسی سازمانی ارایه دهند. آنها معمولا می توانند عملکردهای بهتری از نیروی انسانی خود دریافت نمایند. رفتار سازمانی مناسب به صورت معنی داری باعث تقویت حس وظیفه شناسی در بین کارکنان می شود. همچنین رفتار سازمانی فعال معمولا با حس وظیفه شناسی رابطه معنی داری را برقرار می کند.

منابع