مفهوم حکمرانی سازمانی |مفاهیم و مبانی نظری

مفهوم حکمرانی سازمانی

مفهوم حکمرانی سازمانی | تعداد صفحات: ۱۴ صفحه

در یک دهه گذشته به‌صورت گسترده‌ای موردبحث و استفاده واقع گردیده است. این مفهوم در دو حوزه جداگانه طرح و به دو مفهوم مستقل اما مرتبط معنا گردیده است. به لحاظ تاریخی مفهوم حکمرانی در حوزه سیاست طرح و سپس به حوزه اقتصاد و به‌ویژه توسعه اقتصادی گسترش‌یافته است. به همین جهت در مقابل خود مفهوم حکومت دولت را یافته و با آن مرزبندی کرده است اما به‌تدریج با توسعه‌این مفهوم به حوزه سازمان‌ها در مقابل خود مفهوم مدیریت را یافته است و بایستی مرز خود را با آن نیز روشن نماید سردمداران جوامع و سازمان‌ها مایل‌اند تا به‌صورت سازمان‌یافته و بدون واسطه مدیران در فرآیند راهبری جوامع و سازمان‌های خود نقش بازی کنند (محمودی و آقائی روزبهانی، ۱۴۰۱: ۴۴).

لغت و مفهوم حکمرانی اشاره به پاسخگو بودن هم در سیاست‌گذاری و هم در اجرا دارد. با این وجود بنا به گستردگی مفهوم حکمرانی موجب تفسیرها و تعبیرهای مختلف از آن شده است. تعریف‌های گوناگون ارائه‌شده از حکمروایی و مقایسه آن‌ها، می‌تواند ما را در دست‌یابی به مبانی مشترکی کمک نماید تا از طریق آن تعریفی نسبتاً کامل ارائه نمود. مکارنی و همکاران حکمرانی را رابطه بین جامعه مدنی و دولت بین حکمرانان و حکمرانی، شوندگان حکومت و حکومت دانند (سلیمانی و همکاران، ۱۳۹۴: ۶۶ و ۶۷).

 

مفهوم حکمرانی سازمانی به عنوان سیستم

حکمرانی سازمانی سیستمی است که فعالیت‌های سازمان به‌واسطه آن هدایت کنترل می‌شود تلاش این مفهوم توسعه انصاف و برابری، شفافیت و پاسخگویی سازمان است. حکمرانی سازمانی را ترجمه‌ای برای واژه پاسخگویی دانسته‌اند(جمشیدی و همکاران، ۱۳۹۹: ۲۵). این مفهوم که بعضاً، حکمروایی حاکمیت شرکتی و راهبری شرکتی هم گفته می‌شود.

به مجموعه راه و روش‌هایی که یک سازمان بر اساس آن هدایت مدیریت نظارت و کنترل می‌شود اطلاق می‌گردد بعد از به وجود آمدن رسوایی‌های بزرگ مالی و مدیریتی در برخی شرکت‌های بین‌المللی در اوایل قرن بیست و یکم این مفهوم مدرن مدیریتی موردتوجه ویژه محققین قرار گرفته است البته در دو دهه پایانی قرن بیستم نیز رسوایی‌هایی از سوی شرکت‌های بزرگ به وجود آمده بود اما به دلایلی مثل عدم توسعه فناوری‌های ارتباطی شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر اینترنت و پایین‌تر بودن درک اقتصادی مردم از عملکرد شرکت‌ها بازتاب وسیعی نداشت (سالاری و همکاران، ۱۴۰۰: ۳۹).

ازآنجاکه حکمرانی سازمانی هنوز به‌عنوان یک رشته علمی به رسمیت شناخته نشده است. هنوز تحقیقی جهت تدوین نقشه علمی این حوزه صورت نپذیرفته است بهترین دلیل برای عدم به رسمیت شناخته شدن این حوزه به‌عنوان یک رشته علمی عدم وجود رشته‌ای با این عنوان در دانشگاه‌های معتبر جهان علی‌رغم وجود مراکز و مؤسسات متعدد مرتبط با این حوزه می‌باشد.

ادامه

ما هنوز رشته حکمرانی سازمانی را در دانشگاه‌های معتبر جهان در میان دیگر رشته‌های موجود نداریم این حوزه حداکثر در حد یک درس در برخی دانشگاه‌های معتبر ارائه می‌گردد اما از سال ۲۰۰۰ به بعد کم‌کم مقالات مروری جهت ارائه یک تصویر کلان از کل حوزه و یا برخی موضوعات آن ارائه گردیده است در ادامه به شرح برخی دستاوردهای این تحقیقات می‌پردازیم (محمودی و آقائی روزبهانی، ۱۴۰۱: ۴۶ و ۴۷).

مدیریت اصول مفهوم حکمرانی سازمانی

در مدیریت اصول حکمرانی یکی از جنبه‌های پارادایم جدید در مدیریت مطرح است و تأکید ویژه بر نقش مدیران در فراهم نمودن و ارائه خدمات با کیفیت بالا به شهروندان و گروه‌های مختلف دارد. تشخیص اهمیت تأمین منابع فنی و انسانی که مدیران نیازمند آن هستند تا به عملکرد موردنظر دست یابند و همچنین پذیرش اهداف دولتی روشنفکرانه رقابتی که باید کارمندان در تقابل با یکدیگر انجام دهند نیز از موارد مورد تأکید حکمرانی است. این مسئله به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه در راستای استقرار و نهادینه‌سازی جامعه مدنی در سیاست‌های مربوط به اعطای کمک‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده است حکمرانی به‌تازگی مفهومی است که بیشتر در علم سیاست مدیریت دولتی و به‌ویژه در مدیریت توسعه استفاده می‌شود (احمدی و همکاران، ۱۴۰۰: ۶۴ و ۶۵).

موضوع اصلی و محوری در این حوزه حل چالش مالک مدیر به‌منظور افزایش اثربخشی و بهره‌وری سازمانی است اما واقعیت آن است که هنوز علی‌رغم وحدت موضوع در این حوزه تعریف موردقبول همگانی برای حکمرانی سازمانی وجود ندارد دلایل این امر می‌تواند متعدد باشد از یک‌سو این حوزه هنوز به بلوغ خود ترسیده و همگرایی کافی میان صاحب‌نظران آن ایجاد نشده است و از دیگر سو ماهیت چندوجهی و منشوروار این حوزه نظریات کاملاً متفاوتی را به دنبال خود خواهد داشت(محمودی و آقائی روزبهانی، ۱۴۰۱: ۴۴).

حاکمیت شرکتی و تخصیص منابع دو حوزه مهم در زمینه اداره صندوق‌های ثروت ملی است به‌طور حتم مدیریت ناکارای صندوق‌ها عواقب بدی خواهد داشت آن‌ها باید طوری طراحی شوند که در آن تقسیم مناسب، وظایف نقش حاکمیت و مقام اداره‌کننده در نظر گرفته شده و مبین استقلال کامل بین مالکیت و مدیریت باشد. این نهادهای مالی باید از اصول اخلاقی داخلی مناسب برخوردار و اطلاع‌رسانی و شفافیت لازم در مورد صورت‌ها مالی را داشته باشند.

مولفه های مفهوم حکمرانی سازمانی

نامشخص بودن وضعیت مالی و عدم تخصیص منابع به سرمایه‌گذاری‌های مناسب، به دلیل حاکمیت، ضعیف ممکن است به صندوق‌ها لطمه وارد نماید لازم است حاکمیت صندوق‌ها مشخص و عملیات آن‌ها به‌صورت شفاف و به‌دوراز هرگونه مداخله سیاسی تعیین شود. همچنین گزارش دهی عملکرد باید به‌صورت دقیق، مستمر و مستقل انجام شود (محمودی و همکاران، ۱۳۹۸: ۴۹).

حکمرانی یکی از موضوعاتی است که با هدف توسعه‌یافتگی و توازن جامعه در مسیر بهبود و توسعه دنبال و به کار گرفته می‌شود؛ به عبارتی، با استقرار اجرای حکمرانی خوب می‌توان زمینه لازم را برای پویایی جامعه و حرکت آن به سمت توسعه فراهم کرد (دوله و همکاران، ۱۳۹۷: ۳).

حکمرانی سازمانی دارای تعاریف بسیار متعدد به تعداد نویسندگان و گرایش‌های تخصصی آنان می‌باشد درواقع ما هنوز دارای یک تعریف واحد و جامع برای این حوزه نمی‌باشیم. پورت او غلو علت اصلی واگرایی در تعریف حکمرانی سازمانی را این‌چنین توضیح می‌دهد علت این تعدد تعاریف از یک‌سو به دیدگاه‌های مختلف نویسندگان و از دیگر سو به ماهیت پیچیده و دارای ابعاد مختلف این حوزه بازمی‌گردد.

ادامه

ابعادی که با گذر زمان به‌صورت مستمر بر دامنه آن به‌صورت دینامیکی افزوده‌شده است. بدین معنا که ابتدا از حوزه رابطه مالکانه میان مدیر و سهامدار شروع به مسئولیت‌های اجتماعی ادامه و به گسترش دخالت ذی‌نفعان در تصمیم‌گیری‌های سازمان و درنهایت دخالت محیط‌زیست و اجتماع در اداره سازمان ختم گردیده است درواقع ما فاقد یک تعریف جامع و قابل‌قبول برای حکمرانی سازمانی هستیم و در عمل با پیک واگرایی در تعریف روبه‌رو می‌باشیم (محمودی و آقائی روزبهانی، ۱۴۰۱: ۴۵).

حاکمیت شرکتی

حاکمیت شرکتی و تخصیص منابع دو حوزه مهم در زمینه اداره صندوق‌های ثروت ملی است به‌طور حتم مدیریت ناکارای صندوق‌ها عواقب بدی خواهد داشت آن‌ها باید طوری طراحی شوند که در آن تقسیم مناسب، وظایف نقش حاکمیت و مقام اداره‌کننده در نظر گرفته شده و مبین استقلال کامل بین مالکیت و مدیریت باشد. این نهادهای مالی باید از اصول اخلاقی داخلی مناسب برخوردار و اطلاع‌رسانی و شفافیت لازم در مورد صورت‌ها مالی را داشته باشند.

نامشخص بودن وضعیت مالی و عدم تخصیص منابع به سرمایه‌گذاری‌های مناسب، به دلیل حاکمیت شرکتی، ضعیف ممکن است به صندوق‌ها لطمه وارد نماید؛ لازم است حاکمیت شرکتی صندوق‌ها مشخص و عملیات آن‌ها به‌صورت شفاف و به‌دوراز هرگونه مداخله سیاسی تعیین شود. همچنین گزارش دهی عملکرد باید به‌صورت دقیق مستمر و مستقل انجام شود (محمودی و همکاران، ۱۳۹۸: ۴۹).

ساز و کار حکمرانی

حکمرانی نیازمند سازوکاری است که مردم به‌طور عادی و کم‌هزینه شکایات خود را که ناشی از عمل دولت است پیگیری نمایند و درواقع دولت و عوامل آن را در مقابل عملکردشان پاسخگو نگه دارند برای تحقق این امر لازم است که مردم امکان نظارت بر بخش دولتی را داشته باشند و در جریان چند و چون فعالیت‌های دولت و عوامل آن قرار گیرند. لذا دولت باید قانوناً متعهد به افشای آمار و اطلاعات در خصوص فعالیت‌های خود باشد و آمار و اطلاعات معنی‌دار و دقیق که امکان ارزیابی فعالیت‌های دولت را بدهد فراهم سازد.

از این نظر دسترسی به اطلاعات معتبر و شفافیت بیشتر لازمه اجتناب‌ناپذیر فرآیندی است که بتوان دولت و عوامل آن را در قبال اعمالشان به پاسخگویی فراخواند و در فضایی که نقش‌ها و مسئولیت‌ها روشن و تعریف‌شده نیستند و اطلاعاتی از فعالیت‌های دولت در دست نباشد، امکان پاسخگویی وجود نخواهد داشت (زکی زاده و همکاران، ۱۳۹۸: ۸۸).

در حکمرانی هیچ نسخه از پیش تعیین‌شده‌ای دوای درد کشورها نیست و تنها مردم یک کشور هستند که می‌توانند مسیر رسیدن به توسعه را انتخاب کنند. حکمرانی خوب به‌خودی‌خود شکل نمی‌گیرد و علل و عوامل گوناگونی در شکل‌گیری آن نقش دارند.

این الگو نه محدود به یک بخش یا بعد بلکه الگویی فراگیر است که وجود آن در همه بخش‌های یک جامعه ضرورت دارد و تحقق آن به هماهنگی و آمادگی همه بخش‌ها نیازمند است حکمرانی به‌عنوان الگویی نوین در توسعه پایدار انسانی با سازوکار تعاملی سه، بخش دولت بخش خصوصی و جامعه مدنی به شمار می‌رود. در چنین وضعیتی روابط هم‌افزا بین بازیگران و همکاری و همراهی آنان با یکدیگر تضمین‌کننده حکمرانی خوب در جامعه است (دوله و همکاران، ۱۳۹۷: ۲).

مبانی نظری مفهوم حکمرانی سازمانی

خطیب و همکاران (۲۰۲۲) در نظریه خود اثبات کردند که حاکمیت الکترونیکی که توسط بلاک‌چین در صنعت مدیریت پروژه و برنامه ارائه می‌شود یک گزاره مهم حکمرانی سازمانی به شمار می‌رود. شفافیت و تصمیم‌گیری به حکومت الکترونیک کمک می‌کند که حکمرانی توسط مدیریت به‌خوبی پیاده‌سازی شود. اجرای ساختارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در این بخش ضروری است.

چالش‌های زیادی در رویکرد سنتی مدیریت پروژه وجود دارد که باعث هزینه و زمان سازمان‌ها و ذی‌نفعان آن می‌شود. معرفی بلاک‌چین به بسیاری از سازمان‌ها رویکرد جدیدی را برای حذف چالش‌های مرتبط با رویکرد معمولی مدیریت پروژه داده است. علی‌رغم فناوری پیشرفته بلاک‌چین و کاربردهای گسترده آن در مدیریت برنامه و حکومت الکترونیک، هنوز چالش‌های زیادی وجود دارد که پذیرش آن را در مقیاس وسیع‌تر محدود می‌کند. فرصت‌ها و مزایای پذیرش بلاک‌چین یک موضوع مهم به شمار می‌رود. حکمرانی الکترونیکی با پشتیبانی فناوری بلاک‌چین مستلزم بهبود ارائه خدمات عمومی است.

علی و همکاران (۲۰۲۲) در نظریه خود اثبات کردند که روابط بین ابزارهای حاکمیت شرکتی شامل اندازه هیئت‌مدیره، استقلال هیئت‌مدیره، وضعیت مدیرعامل، تحصیلات هیئت‌مدیره و سال‌های تأسیس شرکت است. بین عملکرد شرکت با میزان کلی مدیران، استقلال هیئت‌مدیره و میانگین تحصیلات نمایندگان هیئت‌مدیره ارتباط وجود دارد. یک حکمرانی خوب تحت‌تأثیر مدیریت باعث افزایش عملکرد شرکت می‌شود.

ادامه

ابزارهای حاکمیت شرکتی و اثربخشی آنها یک گزاره مناسب برای بهبود شرایط سازمانی شرکت است. تأثیر بلندمدت حاکمیت شرکتی بر عملکرد شرکت در حکمرانی قابل‌توجه است. اهمیت حاکمیت شرکتی برای ایجاد عملکرد در سازمان است.

ادامه

بلوینس و همکاران (۲۰۲۲) در نظریه خود اثبات کردند که حاکمیت شرکتی برای دهه‌ها توجه علمی قابل‌توجهی را به خود جلب کرده است. مشکلات آژانس به طور فزاینده‌ای در سازمان‌های غیرانتفاعی شناخته می‌شود. شیوه‌های رایج حاکمیت شرکتی و میزان تخصیص کمک‌های اهداکنندگان به مأموریت یک مؤسسه خیریه را افزایش می‌دهد. مزایای گسترده‌تر حاکمیت شرکتی را نشان می‌دهد. سازمان‌های انتفاعی و غیرانتفاعی از گزاره‌های مرتبط با حاکمیت شرکتی است.

چن و همکاران (۲۰۲۲) در نظریه خود اثبات کردند که ارتباط برجسته و استراتژیک فناوری بلاک‌چین در ساده‌سازی فرایندهای تجاری برای حکمرانی سازمانی قابل‌اجرا است. بلاک‌چین به‌عنوان یک اخلالگر، تجارت جهانی را با ابزارهای دیجیتال برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات مواجه می‌سازد که این امر حکمرانی را به خطر می‌اندازد. هزینه پلیس و اجرا در معاملات اقتصادی جهانی یک گزینه اثرگذار برای حکمرانی در سازمان به شمار می‌رود.

همکاری بلاک‌چین در سازمان برای ایجاد امنیت جهت کاهش هزینه جستجو اطلاعات است. اصطکاک اداری در تجارت آزاد یک عنصر نامطمئن برای حکمرانی در سازمان است. تدوین قراردادها در قراردادهای هوشمند مهم‌ترین عامل برای یک حکمرانی خوب در سازمان بر اساس اصول مدیریتی است. فعالیت اقتصادی جهانی به دلیل آزادسازی تجارت می‌تواند یک گزاره مهم برای بهبود حکمرانی در سازمان باشد. شرکت‌ها در سراسر جهان به دنبال تخصص و صرفه‌جویی در مقیاس هستند. دستاوردهای بهره‌وری و هزینه‌های تولید از گزاره‌های مهم برای حکمرانی در سازمان هستند.

ادامه

افزایش پدیده دیجیتالی‌سازی یک گزاره مهم برای بررسی مدیریت جهت ایجاد حکمرانی در سازمان به شمار می‌رود. فناوری‌ها و تغییر به سمت روش‌های دیجیتالی‌تر کار می‌تواند در حکمرانی مورد بررسی قرار گیرد. آسیب‌پذیری‌های اساسی می‌تواند در یک حکمرانی مورد تحلیل قرار گیرد. زنجیره تأمین استراتژیک در کنار تراکنش با مشتریان از گزاره‌های مرتبط با بهبود مدیریت یک حکمرانی سازمانی سالم است. کارایی، هزینه و نزدیکی به بازار از مهم‌ترین الگوهای مرتبط با حکمرانی سازمانی است. سیستم‌های مشتریان داخلی مهم‌ترین گزینه برای تغییر در سطح گزاره‌های مدیریت است.

ادامه

در این حالت مدیریت نقش اصلی برای بهبود حکمرانی در سازمان بازی می‌کند. شناسایی الزامات تجاری و عوامل حیاتی مهم‌ترین رکن برای شناسایی شاخص‌های بهبود حکمرانی در سازمان است. ارزش در هر صنعت از امور مالی، تولید، دولت، مراقبت‌های بهداشتی است که باید موردتوجه قرار گیرد. فناوری بلاک‌چین عمدتاً مفهومی است که می‌تواند حکمرانی سازمانی را بهبود دهد. بلاک‌چین در تنظیمات باز و بین سازمانی از گزاره‌های بازی باز برای حکمرانی در سازمان است.

مشکلات تصمیم‌گیری در برنامه‌های بلاک‌چین مهم‌ترین اصول برای تفکر در خصوص به‌کارگیری آن در حکمرانی سازمانی است. پیاده‌سازی بلاک‌چین برای ردیابی زنجیره تأمین برای اجرای موفقیت‌آمیز حکمرانی سازمانی مؤثر است. اکوسیستم‌های مبتنی بر پلتفرم، شرکت‌های شهری را قادر می‌سازد تا قابلیت‌های پویا را برای خلق مشترک ارزش در یک حکمرانی سازمانی توسعه دهند.

افزایش درخواست شفافیت و ردیابی مهم‌ترین دلیل برای گزاره‌های استراتژیک حکمرانی در سازمان است. انتظار پذیرش بلاک‌چین در سطح اکوسیستم از دیدگاه چند ذی‌نفع و چالش‌های محیطی، سازمانی و تکنولوژیکی از مهم‌ترین الگوهای مرتبط با حکمرانی سازمانی است. برای پذیرش فناوری بلاک‌چین باید گزاره‌های مرتبط با حکمرانی در سازمان را در نظر گرفت. کسب‌وکارها هنوز در مراحل اولیه درک و ارزیابی ارزش بالقوه و موارد استفاده احتمالی با فناوری بلاک‌چین هستند. این کار بهره‌برداری آن‌ها در کارکردهای بلاک‌چین را با سختی مواجه می‌سازد. تغییر مدل‌ها و فرایندهای کسب‌وکار از مهم‌ترین دلایل مرتبط با حکمرانی در سازمان است. پدیده‌های مرتبط با بلاک‌چین به‌طورکلی کمیاب می‌توانند بر روی حکمرانی در سازمان اثرگذار باشند.

ادامه

هی و همکاران (۲۰۲۳) در نظریه خود اثبات کردند که سرمایه‌گذاری استراتژیک فناوری به حکمرانی سازمانی کمک می‌کند تا کنترل سیستماتیک عملیات را در بحران‌ها حفظ کنند. این کار توانایی‌های کارکنان برای درک دقیق آشفتگی خارجی، جستجوی فعالانه منابع موجود و توسعه سریع راه‌حل‌های تطبیقی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. شدت مدیریت تحول در کنار حکمرانی و فرهنگ برای سازمان‌ها از ضروریات است. کارکنان بااستعداد و نوآوری از مهم‌ترین عامل برای ایجاد یک حکمرانی در سازمان است. رهبری درون‌ساز تحول‌آفرین مهم‌ترین گزاره برای ایجاد یک ساختار مناسب برای حکمرانی است. حکمرانی تأثیرات متفاوتی بر سازمان و کارکنان دارد.

سیسای (۲۰۲۲) در نظریه خود اثبات کرد که مفروضات عملکردی ساختاری از گزاره‌های مطرح شده در حکمرانی سازمان است. فرایند انتخاب طبیعی در جمعیتی از سازمان‌ها نقشی کاربردی برای بهبود تأثیرگذاری دارد. سازگاری‌های فیزیکی و روانی و ساختار اجتماعی سازمان‌ها مهم‌ترین عامل برای بررسی حکمرانی در سازمانی است. عملیات ساختارهای طبقاتی و اقتصادی برای تنظیم نظم اجتماعی و سیاسی دارای ضرورت است. اقتصاد هزینه مبادله و اقتصاد تکاملی و ساختارهای حاکمیتی از مهم‌ترین رویکردهای مرتبط با حکمرانی در سازمان است.

شیخ و رندهاوا (۲۰۲۲) در نظریه خود اثبات کردند که مزایای شرکت‌های فناوری ایجاد حکمرانی مناسب است. حکمرانی در سازمان در طول سال‌ها توجه قابل‌توجهی را به خود جلب کرده است. فرایند تحقیق و توسعه از مهم‌ترین ارکان حکمرانی در سازمان به شمار می‌رود. خطرات درون‌سازمانی ناشی از انگیزه‌های مدیریتی یک گزینه اصلی برای حکمرانی به شمار می‌رود. عدم تقارن در بین ذی‌نفعان می‌تواند گزاره‌های مرتبط با حکمرانی را تحت‌تأثیر قرار دهد.حکمرانی سازمانی از مکانیسم پاداش و کنترل استفاده می کند.

 

ادامه

شرکت‌های فناوری فعلی می‌توانند برای به‌حداقل‌رساندن این خطرات از گزینه‌های حکمرانی استفاده نمایند. شرکت‌های فناوری مهم‌ترین شرکت‌هایی هستند که نیاز به بهبود خدمات حکمرانی در آن‌ها دیده می‌شود. پاداش‌های غیرمالی و کنترل‌های غیررسمی یک گزینه مهم برای ایجاد یک حکمرانی خوب به شمار می‌رود. حکمرانی سازمانی براساس سطح نوآوری تقویت می شود. سازمان‌های فناوری مستقر می‌توانند یک الگوی مهم برای حکمرانی باشند. استفاده از مکانیزم‌های مالی و غیرمالی باید توسط مدیریت شکل گیرد.

ادامه مبانی نظری مفهوم حکمرانی سازمانی

بهبود موفقیت در نوآوری و عملکرد شرکت مهم‌ترین دلیل برای بهبود کارکردهای حکمرانی در سازمان است. ناهماهنگی منافع و انگیزه‌های مرتبط با باز کردن فرایند تحقیق و توسعه برای سهام‌داران دارای ضرورت در یک حکمرانی سازمانی است. مدیران فناوری ریسک‌گریز، گاهی اوقات از شیوه‌های ریسک سوءاستفاده می‌کنند و این موضوع حکمرانی در سازمان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. شرکت‌های فناوری مستقر از تحقیقات علمی و سرمایه‌گذاری‌های تحقیق و توسعه مهم‌ترین دلایل مرتبط با حکمرانی در سازمان است.

افزایش هزینه‌ها و ریسک‌های مدیریتی و سازمانی مهم‌ترین گزاره‌های مرتبط با حکمرانی در سازمان است. نحوه تشویق مدیران تحقیق و توسعه ریسک‌گریز برای کشف و بهره‌برداری از دانش در یک حکمرانی سازمانی مورد بررسی مداوم است. همسو کردن انگیزه‌ها و انگیزه‌های مدیریتی مهم‌ترین دلیل برای تغییر در ساختار حکمرانی است. شیوه‌های حاکمیت شرکتی نقش پاداش‌های داخلی و مکانیسم‌های کنترلی در ایجاد انگیزه در مدیران باز می‌گردد.

سانگیوانا و وسترونیتر (۲۰۲۲) در نظریه خود اثبات کردند که در حوزه‌های مختلف سیاست جهانی حکمرانی سازمانی دارای موضوعیت اصلی است. سلامت جهانی، حقوق مالکیت معنوی، تغییرات آب‌وهوا و بسیاری موارد دیگر از گزاره‌های مرتبط با حکمرانی است. ایجاد، تکامل و اثربخشی نهادهای بین‌المللی مهم‌ترین عامل برای یک سازمان به شمار می‌رود. مجموعه‌های حکمرانی جهانی – یعنی خوشه‌هایی از نهادها و بازیگران همپوشانی که مسائل سیاستی خاص را اداره می‌کنند.

ادامه

بررسی ماهیت و پیامدهای پیچیدگی نهادی در حکمرانی جهانی یک گزاره مهم در دخالت مدیری برای ایجاد پایداری در سیستم کسب‌وکار است. تغییر در ساختارهای سیستم‌های حاکمیتی یکی از گزاره‌های مرتبط با بهبود حکمرانی در سازمان است. حقوق مالکیت معنوی در کنار نظریه‌پردازی علل و آثار همپوشانی نهادی مهم‌ترین دلیل جهت برقراری حکمرانی خوب به شمار می‌رود.

تنوع و تراکم مجموعه‌های حکمرانی، و مکانیسم‌هایی که روابط بین واحدهای تشکیل‌دهنده آن‌ها را نظم می‌دهند از شرایط تغییر در حکمرانی است. شناسایی ویژگی‌های سازنده مجموعه‌های نهادی و تمرکز بر تنوع در پیچیدگی نهادی بر روی حکمرانی در سازمان اثرگذار است. تعداد فزاینده، تنوع و به‌هم‌پیوستگی نهادها و بازیگران مهم‌ترین دلیل برای حکمرانی در سازمان است.

ادامه مبانی نظری مفهوم حکمرانی سازمانی

پارنت و همکاران (۲۰۲۱) در نظریه خود اثبات کردند که ظرفیت، کارایی، تمایز افقی، درآمد پخش، مسئولیت‌پذیری سیاسی و اطلاعات رسانه‌های اجتماعی برای ایجاد یک حکمرانی مناسب به کار می‌رود. تغییرات سازمان‌ها یک گزاره مهم برای ایجاد حکمرانی در سازمان به شمار می‌رود. حاکمیت سازمان‌های غیرانتفاعی یکی از الگوها برای حکمرانی می باشد. آژانس‌های ورزشی/تأمین‌کنندگان مالی مهم‌ترین رویکردهای مرتبط با حکمرانی به شمار می‌روند. از طریق دستورالعمل‌ها و منابع انعطاف‌پذیر می‌توان کارکردهای حکمرانی را در نظر گرفت.

محیط عمومی سازمان‌ها (مانند قوانین، فناوری و انتظارات ذی‌نفعان) رویکرد اصلی برای ایجاد حکمرانی در سازمان است. استفاده از معیارهایی که محیط عملیاتی معاصر را تقویت می‌کند می‌تواند حکمرانی سازمانی را ایجاد کند. درک از عملکرد درونی سازمان‌ها مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند مدیریت را قانع نماید که حکمرانی گزینه‌ای مناسب برای بهبود ساختار در یک دولت است.

تغییر در سازمان به اصول حاکمیتی وابسته می باشد. این نوع از اصول حاکمیتی یک گزاره مهم برای ساختار سازمان می باشد. مدیریت/تعامل با سهام‌داران از مهم‌ترین گزینه‌های ساختار در سازمان و بهبود الگوی حکمرانی است. اصول حکمرانی خوب هدف اصلی مدیریت در سازمان است. کهن‌الگوهای طراحی حکومت بر اساس استفاده از معیارهای امروزی می‌تواند در خصوص حکمرانی سازمانی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. حاکمیت از طریق رویکردی از پایین‌به‌بالا می‌تواند یک مدیریت کاملاً موفق را ایجاد نماید. سازمان با بهبود در عملکرد سازمانی به حکمرانی می رسد.

ادامه مبانی نظری مفهوم حکمرانی سازمانی

توسعه چارچوب‌ها و خط‌مشی‌های تأمین مالی الگوی مهم مرتبط با حکمرانی سازمانی است. فرایندها و محرک‌های حرفه‌ای‌سازی سازمان‌ها برای این مؤلفه ضروری است. میزان حرکت سازمان‌ها از مفروضات محدودکننده برای الگوی حکمرانی است. ارزش‌ها و باورها نیز برای ایجاد این مؤلفه باید موردتوجه قرار گیرد. توانایی یا ناتوانی سازمان در حرکت بین کهن‌الگوها باید موردتوجه قرار گیرد. اثربخشی، حوزه، جهت‌گیری و اصل سازماندهی از رویکردهای قابل‌توجه برای حکمرانی به شمار می‌رود.

تغییرات محیطی و انتظارات ذی‌نفعان مهم‌ترین دلیل برای وجود یک حکمرانی خوب به شمار می‌رود. پایداری مالی، حکمرانی خوب، مشارکت سهام‌داران مهم‌ترین دلیل برای بهبود در حکمرانی به شمار می‌رود. در حکمرانی سازمان باید به ذی‌نفعان تکیه کرد، چرا که ذی‌نفعان آن دسته از افراد، گروه‌ها و سازمان‌هایی هستند که می‌توانند بر عملکرد یک سازمان کانونی تأثیر بگذارند. ارتباطات و استراتژی‌های مدیریت سهام‌داران از کارکردهای اصلی برای حکمرانی در سازمان به شمار می‌رود. ادراکات مدیریتی از محیط ذی‌نفعان سازمان گزینه مهمی برای ایجاد حکمرانی در سازمان است.

درک چنین تعاملاتی به والدین و همکاران کمک کرد تا عوامل مؤثر بر اهداف استراتژیک سهام‌داران و عملکرد کلی شبکه ذی‌نفعان را روشن کنند. ترکیب هیئت‌مدیره و نقش‌ها، و همچنین جهت‌گیری استراتژیک ابزار مدیریت برای حکمرانی در سازمان است. پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی برای ارتباطات ذی‌نفعان در یک حکمرانی بسیار ضروری است. ساختار و طراحی سازمانی مهم‌ترین رویکرد برای حکمرانی است. فرایندها و عملکرد سازمانی دو بخش مهم برای حکمرانی به شمار می‌روند.

منابع مفهوم حکمرانی سازمانی

محمودی، جعفر؛ آقائی روزبهانی، امین (۱۴۰۱). خوشه‌های موضوعی در حوزه دانشی حکمرانی سازمانی، پژوهش‌های مدیریت در ایران، شماره ۲، صص ۴۳-۶۹.

جمشیدی، عزت‌الله؛ سیدعامری، میرحسن؛ عباسی، همایون (۱۳۹۹). اثر حکمرانی سازمانی بر رفتار نوآورانه کارشناسان وزارت ورزش و جوانان ایران با نقش تعدیل‌کنندگی اعتماد سازمانی، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، شماره ۲، صص ۴۰-۲۳.

Chen, L., Tong, T. W., Tang, S., & Han, N. (2022). Governance and design of digital platforms: A review and future research directions on a meta-organization. Journal of Management, 48(1), 147-184.

El Khatib, M., Al Mulla, A., & Al Ketbi, W. (2022). The Role of Blockchain in E-Governance and Decision-Making in Project and Program Management. Advances in Internet of Things, 12(3), 88-109.